Համերաշխութեան հասնելու լաւագոյն միջոցը կրթութիւնն է

ԼԻԼԻԹ ՀԱՆՉԻ ՊՕՂՈՍԵԱՆ

«Պէտք է անմնա­ցորդ պայ­քա­րել սե­փական երա­զանքնե­րի հա­մար. եթէ մի բան շատ ես ցան­կա­նում՝ ան­պայման կա­տար­ւում է։ Ինձ հա­մար UWC Դի­լիլի­ջան ըն­դունո­ւելը մեծ երա­զանք էր, որն իրա­կանա­ցաւ։ Սի­րով ու կա­րօտով եմ յի­շում Դի­լիջա­նի տա­րինե­րը։ Կեան­քը այնտեղ շատ հե­տաքրքիր էր։ Ապ­րում էինք աշ­խարհի 92 երկրնե­րից Հա­յաս­տան ժա­մանած ու­սա­նող­նե­րի հետ միասին։ Մի­մեանց հետ կիս­ւում էինք մեր մշա­կոյ­թով եւ սո­վորոյթնե­րով, քննար­կում հա­մաշ­խարհա­յին նշա­նակու­թեան հար­ցեր։ Աշ­խա­տում էինք մեր լու­ման ու­նե­նալ աւե­լի խա­ղաղ ու բա­րեկե­ցիկ ապա­գայի կերտման գոր­ծում։ Դպրո­ցի թուրք ու­սա­նող­նե­րի հետ միշտ լաւ յա­րաբե­րու­թիւններ եմ ու­նե­ցել, ին­չին նաեւ նպաս­տում էր իմ թուրքե­րէնի իմա­ցու­թիւնը։ Քա­նի որ իրենց կամ­քով էին եկել Հա­յաս­տան կրթու­թիւն ստա­նալու, բո­լորը շատ լաւ էին տրա­մադ­րո­ւած Հա­յաս­տա­նի եւ հա­յերի նկատ­մամբ», պատ­մում է UWC Դի­լիջա­նի շրջա­նաւարտ Մա­րիամ Գրի­գորեանը, ով ման­կութեան վաղ շրջա­նում ըն­տա­նիքի հետ ապ­րել է Իս­թանպու­լում։

-Իս­թանպու­լեան տա­րինե­րից ին­չե՞ր մնա­ցին քո ման­կա­կան յու­շե­րում։

-Ես չորս տա­րեկան էի, երբ ըն­տա­նիքս տե­ղափո­խուեց Իս­թանպուլ։ Իմ առա­ջին յի­շողու­թիւննե­րում են Իս­թանպու­լի նեղ­լիկ ու բազ­մա­մարդ փո­ղոց­նե­րը, մշա­կոյ­թով ու պատ­մութեամբ ողո­ղուած շի­նու­թիւննե­րը, տար­բեր կրօն­նե­րի ու ազ­գութիւննե­րի պատ­կա­նող մար­դիկ, աղմկոտ շու­կա­ներն ու ծո­վային գե­ղեցիկ տե­սարան­նե­րը։ Սկզբնա­կան շրջա­նում ես ու եղ­բայրս ողջ օրն անցկաց­նում էինք պա­պիկիս հետ, քա­նի որ մեր ծնող­ներն աշ­խա­տում էին։ Յե­տոյ սկսե­ցինք յա­ճախել ներ­կա­յիս Հրանդ Տին­քի անո­ւան հայ­կա­կան կրթօ­ճախը։ Ու­րախ եմ նշել, որ եղել եմ այդ դպրո­ցի առա­ջին սա­ներից։ Երբ Իս­թանպուլ եմ գա­լիս, միշտ մեծ սի­րով ու կա­րօտով եմ այ­ցե­լում դպրոց, ու­սուցիչ­նե­րիս։ Այստեղ եմ ծա­նօթա­ցել նաեւ իմ ման­կութեան առա­ջին ըն­կերնե­րի հետ։ Հայ­րե­նիքի հան­դէպ իմ ու­նե­ցած սէ­րը Իս­թանպու­լում ապ­րած տա­րինե­րին ձնագնդի նման մե­ծացաւ ու հիմ­նա­ւոր դար­ձաւ, իսկ ազ­գա­յին պատ­կա­նելիու­թիւնս՝ անա­սելի հպար­տութեան առար­կայ։

- Ի՞նչ ըն­թացք ստա­ցաւ կեան­քը հայ­րե­նիքում։

-Վե­րադար­ձայ Հա­յաս­տան, երբ ար­դէն չոր­րորդ դա­սարա­նի աշա­կեր­տուհի էի։ Դպրո­ցի հա­մար պաշ­տօ­նական փաս­տաթղթեր չու­նէի եւ տար­բեր քննու­թիւններ յանձնե­լուց յե­տոյ ըն­դունո­ւեցի հան­րակրթա­կան դպրոց։ Հա­յաս­տա­նում մեծ սի­րով եւ ոգե­ւորո­ւածու­թեամբ էի յա­ճախում դպրոց։ Թէեւ ակա­դեմիական առու­մով շատ լաւ հիմք ու­նէի, սա­կայն որո­շակի ժա­մանակ պա­հան­ջո­ւեց, որ­պէսզի յար­մա­րուեմ մի­ջավայ­րին։ Թուրքիայում ստա­ցածս կրթու­թիւնը շատ էր տար­բերւում աւան­դա­կան կրթու­թիւնից։ Իմ ու­սա­նելու տա­րինե­րին Ստամ­բուլի դպրո­ցը իւ­րօ­րինակ էր՝ ու­նէր միայն մէկ դա­սասե­նեակ, որ­տեղ սո­վորում էին տար­բեր տա­րիքի աշա­կերտներ, եւ այդ ամէ­նը կազ­մա­կեր­պում էր ըն­դա­մէնը մէկ ու­սուցչու­հի։ Այ­սօր այն ման­կա­վարժնե­րի հսկա­յական ջան­քե­րի շնոր­հիւ կրթա­կան եւ մշա­կու­թա­յին կա­րեւոր կա­ռոյց է դար­ձել, որն իր հար­կի տակ է հա­ւաքել բազ­մա­թիւ հայ մա­նուկնե­րի։

-Ինչպէ՞ս ծնո­ւեց Դի­լիջա­նի մի­ջազ­գա­յին դպրո­ցում ու­սումը շա­րու­նա­կելու գա­ղափա­րը։

-Դի­լիջա­նի մի­ջազ­գա­յին դպրո­ցի մա­սին լսել էի լրա­տուա­միջոց­նե­րից։ Երբ հնա­րաւո­րու­թիւն ըն­ձե­ռուեց այ­ցե­լել դպրոց եւ սե­փական աչ­քե­րով տես­նել այն ամե­նը, ին­չի մա­սին այդքան լսել էի, ան­մի­ջապէս հաս­կա­ցայ՝ այն իմ երա­զանքնե­րի դպրոցն էր։ Սկսե­ցի անգլե­րէն սո­վորել ու պատ­րաստո­ւել ըն­դունե­լու­թեան քննու­թիւննե­րին։ Ան­շուշտ, ու­նէի որո­շակի ան­հանգստու­թիւն, քա­նի որ ըն­դունե­լու­թիւնը շատ մրցակ­ցա­յին էր։ Ներ­քին ձայնս ինձ յու­շում էր, որ ճիշդ ու­ղու վրայ եմ կանգնած եւ ու­նէի հա­մոզ­մունք, որ յա­ջողե­լու եմ եւ յա­ջողե­ցի։ Դի­լիջա­նի մի­ջազ­գա­յին դպրո­ցը պատ­կա­նում է Միացեալ հա­մաշ­խարհա­յին քո­լեճ­նե­րին (UWC, United World Colleges)։ Կար­ծում եմ՝ UWC Դի­լիջա­նը լա­ւագոյն դպրոց­նե­րից է հա­մար­ւում իր մա­տու­ցած գի­տելիք­նե­րի, փոր­ձա­րարա­կան կրթու­թեան եւ ու­սա­նողա­կան վառ կեան­քի շնոր­հիւ։ Դպրո­ցը մեծ հնա­րաւո­րու­թիւն է ըն­ձե­ռում իր շրջա­նաւարտնե­րին ըն­դունո­ւելու աշ­խարհի լա­ւագոյն հա­մալ­սա­րան­ներ եւ օգ­նում նրանց դառ­նալ հա­սարա­կու­թեան պա­տաս­խա­նատու ան­դամներ։ Այն կլո­պալ կրթա­կան շար­ժում է, որը կրթու­թիւնը վե­րածում է մարդկանց, ազ­գե­րը եւ մշա­կոյթնե­րը միաւո­րող ու­ժի՝ յա­նուն խա­ղաղու­թեան եւ կա­յուն ապա­գայի։

UWC-ն աւար­տե­լուց յե­տոյ ըն­դունուեցի Գա­նատա­յի Մակ­Գիլ հա­մալ­սա­րան։ Այժմ սո­վորում եմ տնտե­սագի­տու­թիւն եւ մի­ջազ­գա­յին կա­յուն զար­գա­ցում՝ աղ­քա­տու­թեան եւ սո­ցիալա­կան հա­ւասա­րու­թիւն ուղղուածու­թեամբ։ Ապա­գայի մեծ երա­զանքներս մե­ծապէս կա­պուած են հայ­րե­նիքիս հետ. ու­զում եմ տնտե­սապէս աւե­լի ամուր ու բա­րեկե­ցիկ Հա­յաս­տան տես­նել։

Չնա­յած Հա­յաս­տա­նում եւ աշ­խա­րի տար­բեր ծայ­րե­րում վեր­ջերս կա­տարուած իրա­դար­ձութիւննե­րին՝ ներ­քա­ղաքա­կան եւ ազ­գա­միջեան բա­խումնե­րին, ես լա­ւատե­սօրէն եմ ու­զում մօ­տենալ այս հար­ցին։ Կար­ծում եմ՝ հա­մերաշ­խութեան հաս­նե­լու լա­ւագոյն մի­ջոցը կրթու­թիւնն է։ Մար­դիկ ատե­լու­թեամբ եւ վա­խով են լցւում այն ամե­նի հան­դէպ, ին­չը պար­զա­պէս չեն կա­րողա­նում հաս­կա­նալ։ Տար­բեր ազ­գե­րի եւ կրօն­նե­րի մար­դիկ կը կա­րողա­նան ապ­րել առանց կոնֆլիկտնե­րի, եթէ մի­մեանց հան­դէպ հան­դուրժող լի­նեն եւ յար­գեն միւսնե­րի առանձնա­յատկութիւնները։