Նկատելով թէ իր զրպարտութիւններով ու ապատեղեկատուական բնոյթի ելոյթներով կը սնանին որոշ շրջանակներու կողմէ դիտումնաւոր կերպով կ՚անտեսէինք «ԱՍԻՄՏԷՐ»ի (Անհիմն Հայկական Պնդումներու Դէմ Պայքարի Միութեան) ելոյթները։ Մենք ալ կը բաժնենք, այն համատարած համոզումը, ըստ որու այս միութեան կ՚օժանդակէ ատրպէյճանական ընկերութիւն «Սոգար»ը։ Արդարեւ միութիւնը իր առջեւ պարտականութիւն դրած է անտրամաբանական զանազան բնոյթի մեղադրանքներ արտադրել բոլոր հայկական նախաձեռնութիւններու դիմաց։ Այս ընելու ժամանակ ան կը գերազանցէ խելքի, մտքի, տրամաբանութեան եւ համաշխարհային գիտութեան բոլորը սահմանները։ Երբեք ջանք չի վատներ իր պնդումներուն իրաւացի կամ փաստացի հիմք մը գոյացնելու համար։ Հիմնական նպատակն է Թուրքիոյ մէջ կամ այլուր հայկական բոլոր ձեռնարկներուն դէմ ցեխարձակումը։ Օրինակի համար կը պնդէ թէ Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցւոյ գմբէթին տեղաւորուած խաչը դիտումնաւոր կերպով սեւի ներկուած է։ «Հայեր այսպէսով ակնարկած կ՚ըլլան անցեալի «Սեւ Խաչ» կոչեալ ահաբեկչական կազմակերպութեան»։ Այս ըսելու պահուն դիտումնաւոր կերպով կ՚անտեսէ թէ պատմութեան ընթացքին մեր բոլոր եկեղեցիներու գմբէթներուն տեղադրուած խաչերը սեւ եղած են։
Ուրիշ օրինակի մը մէջ վերանորոգուած Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցւոյ բացումին 9 Սեպտեմբեր ըլլալը կը յարաբերէ Զմիւռնիոյ ազատագրման օրին հետ եւ այսպէսով կ՚ընէ հետեւեալ մեկնաբանութիւնը։ «Հայեր ըսել կ՚ուզեն թէ 9 Սեպտեմբերին ակամայ հեռացան Իզմիրէն, բայց նոյն 9 Սեպտեմբերին կը վերադառնան Վան»։
Հոս եւս անպատեհութիւն չի տեսներ յոյներու հետ առնչուած դէպքը հայերու հետ յարաբերելու մէջ։ Միութիւնը մօտ անցեալին նոյնիսկ համարձակեցաւ պնդելու թէ Աղթամար եկեղեցին ոչ թէ հայերու, այլ քրիստոնէադաւան քըփչաք թուրքերու կողմէ կառուցուած է։ «Հայեր գիշերուայ մութին գաղտնօրէն գալով հայկական տառեր քանդակած են եկեղեցւոյ վրայ, որպէսզի աւելի ետք իրաւունք պահանջեն եկեղեցւոյ սեփականութեան համար»։
Ճիշդ է որ այս յիմար պնդումները արժանի չեն տրամաբանական որեւէ բացատրութիւնով հերքուելու։ Այդ բոլորը լսելով ոչ թէ մարդիկ, այլ ագռաւները իսկ կրնան կուշտ ու կուր ծիծաղել։ Բայց անդին կայ ուրիշ իրողութիւն մը եւս։ Բնաւ քիչ չեն նման պնդումներու դիւրաւ հաւատալու աստիճանին միամիտ եղողները։ Արդարեւ հետզհետէ անկարելի կը դառնայ այս անխելք պնդումները անպատասխան թողուլ։ Եւ մենք ալ հոգ չէ թէ առաջին անգամ, բայց որոշած ենք այսուհետեւ արժանի կերպով պատասխանել նման յիմար ելոյթներուն։ Նոյնիսկ պէտք չէ զարմանանք, եթէ յանկարծ օր մը հանդիպինք օտար հեղինակի մը գրութեան, ուր իր միտքերը հիմնած ըլլայ «ԱՍԻՄՏԷՐ»ի այս անխելքութեան մարմնացում պնդումներուն վրայ։ Հետեւաբար որքան ալ ցաւալի ըլլայ, պիտի ստիպուինք բոլոր գետինների մէջ հերքել ու դատապարտել այս բնոյթի ձաբռտուքները։ Յիշենք թէ անցեալին Հիթլեր նման ձաբռտուքներէն օգտուելու միտումով հիմնած էր քարոզչութեան յատուկ նախարարութիւն մը Ժոզեֆ Կոպելսի գլխաւորութեամբ եւ Կոպելս հպարտօրէն խորհուրդ կու տար ստելու ի շահ ազգային նպատակներու։ Վերջապէս մեր հաշւոյն ալ ժամանակը եկած է բոլոր գետիններու վրայ, նոյնիսկ եթէ պէտք է ծաղրելով ու ծիծաղելով ջրել «ԱՍԻՄՏԷՐ»ի պնդումները։
pakrates@yahoo.com