ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

Յուսալքութեան պահուն Հայաստանը յոյս է


Օս­մա­նեան բա­նակի փո­ղերա­խումբը տո­ղանցքնե­րու մի­ջոցին ու­նէր եր­թի իւ­րա­յատուկ կշռոյթ։ Փո­ղերու եւ թմբուկնե­րու կշռոյ­թով զի­նուոր­նե­րը եր­կու քայլ յա­ռաջա­նալէ ետք եր­րորդ քայ­լին կանգ կ՚առ­նէին իրենց հա­յեաց­քը ուղղե­լով դէ­պի աջ։ Ապա դար­ձեալ եր­կու քայ­լեր, դար­ձեալ կանգ առ­նե­լու պահ մը եւ այս ան­գամ հա­յեաց­քը կ՚ուղղո­ւէր դէ­պի ձախ։ Եւ ընդմիշտ այսպէս դէ­պի առաջ եր­կու քայլ, յե­տոյ պզտիկ կան­գի պահ մը եւ ապա դար­ձեալ եր­կու քայլ դէ­պի առաջ։ Այս իւ­րա­յատուկ կշռոյ­թը ժա­մանա­կի ըն­թացքին գո­յացուց քիչ մը հեգ­նա­կան նմա­նու­թիւններ։ Այդ նմա­նու­թիւննե­րու հա­մաձայն այս բա­նակը սո­վորոյթ ու­նէր ամէն յա­ռաջըն­թա­ցէ ետք ետ քայլ մը ընե­լու։

Ճիշդ է, որ եղա­ծը ճշգրտօ­րէն ետ­քայլ մը չէր, այլ կանգ առ­նե­լու տե­սակ մը ընդմի­ջում։ Բայց ին­չո՞ւ այդ ընդմի­ջու­մը փո­խանակ յա­րատեւ շա­րու­նա­կելու։ Ո՞վ գի­տէ թե­րեւս այդ ալ իր բա­ցատ­րութիւ­նը ու­նի, բայց մեր միտ­քը տա­կաւին չէ հա­սած այդ նրբու­թիւնը ըն­կա­լելու հա­սու­նութեան։ Բա­նակի այս յա­տուկ ոճը մտա­բերե­ցինք մա­նաւանդ դի­տելով երկրի քա­ղաքա­կան օրա­կար­գի մատ­նո­ւած հսկայ ալե­կոծումնե­րը։ Իրաւ ալ եր­կիր մը ինչպէ՞ս այսքան կարճ ժա­մանա­կի մը ըն­թացքին կրնայ այսքան մեծ վե­րիվայ­րումներ ար­ձա­նագ­րել։ Տա­կաւին քա­նի մը տա­րի առաջ մար­դիկ յու­սադրո­ւած էին, թէ վերջ կը գտնէ երկրի ծու­ծը քա­մող անի­մաստ լա­րուա­ծու­թիւնը։ Քիչ մը փո­խադարձ հաս­կա­ցողու­թիւն, քիչ մը տրա­մաբա­նու­թիւն, քիչ մը մարդկա­յին ար­դա­րու­թիւն պի­տի յա­ջողէին ամէն ին­չի ու­րիշ ձե­ւով ըն­դա­նալուն, բայց ան­հա­ւատա­լի մտա­վախու­թիւն մը կան­խած է բո­լոր այդ վար­կածնե­րը եւ եր­կի­րը դար­ձեալ մատ­նո­ւած է տա­րօրի­նակ ետ­քայլի մը դժբախ­տութեան։

Նոյն քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րը, նոյն նիւ­թե­րու շուրջ տա­րուէ տա­րի այնքան տար­բեր եւ հա­կասա­կան դիր­քեր կը բռնեն, որ մարդս կը դժո­ւարա­նայ հա­ւատա­լու, թէ այդ ըսո­ղը եւ այ­սօր այս ըսո­ղը ար­դեօք իրա­պէս նոյն մար­դի՞կ են։ Եւ աւե­լի զար­մա­նալին ինչպէ՞ս կ՚ըլ­լայ, որ մէ­կուն «մէկ» ըսա­ծը ծա­փահա­րող­նե­րը, յա­ջորդ օր ընդ հա­կառա­կը դար­ձեալ ծա­փահա­րեն նոյն ոգե­ւորու­թեամբ։

Կամ ինչպէ՞ս կ՚ըլ­լայ, որ մարդկանց աչ­քե­րուն մէջ նա­յելով պի­տի դրժես նա­խորդ ըսած­ներդ եւ սպա­սես, թէ կրկին ան­գամ հա­մաձայն ըլ­լան քե­զի հետ։ Բայց եւ այնպէս ահա կ՚ըլ­լայ այդ բո­լորը եւ մար­դիկ գտնե­լով ո՛չ թէ քա­ղաքա­կան առաջ­նորդ, այլ փրկիչ մե­սիան, ամե­նայն հնա­զան­դութիւն յօ­ժարին իրենց մա­տու­ցո­ւած բո­լոր այ­լընտրանքնե­րուն։

Այո, տա­րօրի­նակու­թիւն մը կայ այստեղ, այս եղած­նե­րուն մէջ եւ թե­րեւս եղա­ծը ճշգրիտ հասկնա­լու հա­մար ստի­պուած ենք գեր­մարդկա­յին ու­ժե­րու զօ­րու­թեան հա­ւատա­լու։ Մին­չեւ հոն եղա­ծին հա­մար բա­ւական էր տրա­մաբա­նու­թեան սահ­մաննե­րուն մէջ մտա­ծել։ Բայց այդ հանգրո­ւանէն ետք տրա­մաբա­նական բա­ցատ­րութիւննե­րը, քա­նի որ ան­բա­ւարար կը մնան եղածն ու դար­ձա­ծը ըն­կա­լելու, ու­րեմն մենք ալ պար­տա­ւոր են դի­մել ոչ տրա­մաբա­նակա­նին։ Ալ ով որ ինչ ըսէ։ Միջ­նա­դարեան բա­նաս­տեղծ Ֆրի­կի նման «չարխ»ի մա­սին խօ­սինք, թէ ոչ «ֆա­լաք»ը յի­շե՞նք։

Ի վեր­ջոյ հա­մօրէն դուրս եկած ենք խելք ու միտ­քի սահ­մաննե­րէն եւ ճա­րահա­տու­թեան մէջ կը դի­տենք, իբ­րեւ թէ սո­ցիալ դե­մոկ­րատ ներ­կա­յացող կու­սակցու­թեան ֆա­շիստնե­րու հետ դաշ­նակցու­թիւնը ի դէմ կրօ­նամոլ­նե­րու եւ ազ­գայնա­մոլ­նե­րու դա­շին­քին։

Այդ եր­կու խմբակ­ցութե­նէն դուրս մնա­ցած եր­րորդ խմբակն ալ ար­դէն շնչաս­պառ եղած է իրեն դէմ յա­րու­ցո­ւած ոս­տի­կանա­կան, դա­տական, քա­րոզ­չա­կան ան­նա­խադէպ հա­լածան­քի դի­մաց։

Եթէ մին­չեւ այս տո­ղը սիր­տերնիդ չէ ճա­թած, հա­յեացքնիդ ուղղէք այս շա­բաթա­վեր­ջին Հա­յաս­տա­նի Ազ­գա­յին ժո­ղովի ընտրութիւններուն։ Վստահ եմ որ լաւ կու գայ։

pakrates@yahoo.com