ՌԱԿԸՊ ԶԱՐԱՔՕԼՈՒ
«Լման տարի մը եղած է Օսման Քաւալայի ձերբակալութիւնը։ Մեծ ամօթ մըն է, որ կը շարունակէ։ Ալ աւելի մեծ ամօթ է, այս անարդարութեան դէմ համապատասխան հակազդեցութեան մը բացակայութիւնը։ Թերեւս այս անտարբերութիւնը կարելի է անակնկալի տեղի տուած շոկային իրավիճակով բացատրել։ Թերեւս Օսման Քաւալան ձերբակալող մտայնութիւնն ալ ճիշդ այս տպաւորութիւնը ցանկացած է։
«Օսման Քաւալան անգամ ձերբակալեցին» միտքը կրնայ հասարակութիւնը ամբողջովին անդամալոյծ դարձնել։
«Օսման Քաւալա անտէր չէ» կարգախօսով բողոքի թոյլ փորձեր կը լսուին։ Իսկ միւս կողմէ Օսման Քաւալա կը մնայ անտէրութեան մէջ։
Բնական է, քանի որ ան ո՛չ իր կողքին կեցող եկեղեցի մը ունի կամ մզկիթ մը, ո՛չ կուսակցութիւն մը կամ ակումբ մը։
Այս երեւոյթը կը յիշեցնէ Սեւան Նշանեանին առանց երկրէ ներս կամ համաշխարհային գետնի արժանի զօրակցութիւնը տեսնելու երեք տարի բանտարկուած մնալու պատկերը։
Կարելի է ըսել, որ համալսարանական տարիներու երկու կրքոտ ընկերները նոյն ճակատագիրը կը բաժնեն։
Ոմանք զինք կը նկարագրեն «ֆիլանթրոփիստ» եզրով։ Բառի ստուգաբանութիւնը կու գայ յունարէնէ եւ կը նշանակէ մարդ արարածի հանդէպ սէրը։ Արդի ժամանակներուն այս բառը կը բացատրուի անհատի մը իր կարողութիւնները օտարի մը օգնական ըլլալու համար կամաւոր կերպով տրամադրելուն։
Օսման Քաւալա երկրի ամենաբարձր մակարդակով անուանուեցաւ տեղացի Սորոս։
Նախագահ Էրտողանի կրկնապատկերը Հունգարիոյ նախագահ Օրպանն է, որ նոյնպէս կը սիրէ Սորոսը հալածել։ Հունգարիոյ 1930-ական թուականներուն յատուկ ֆաշականութիւնը վերակենդանացած է։
Բաց հասարակութեան մասին խօսիլը անգամ սկսած է յանցանք համարուիլ։
Հասարակական կազմակերպութիւնները հալածելու համար Էրտողանի բարեկամը՝ Օրպան նոր օրինագիծ մը անգամ պատրաստած է։ Այս չարագործութեան պատրուակն ալ գաղթականներուն օգնական ըլլալով կը բացատրուի։ Արդարեւ Հունգարիոյ մէջ հակասեմիթ քարոզչութիւնն ալ հասած է իր ամենաբարձր մակարդակին։
Ըստ երեւոյթի պետերը չեն ախորժիր հասարակական կազմակերպութիւններէ։ Ալիեւն ալ չէ սիրած անոնք։ Մարդու իրաւունքներու բազմաթիւ պաշտպաններ կամ բանտարկուեցան կամ ալ ստիպուեցան երկրէն հեռանալու։
Նոյնն է Փութինի պարագան կամ Վենեզուելլայի նախագահի։
Ինչ լաւ է Ատնան Քաշըքճըի նողկալի արեւանգամ դէմ ձայն բարձրացնել։
Բայց ո՞վ պիտի հաւատայ, քանի որ բոլորս գիտենք թէ ինչ տեսակ կեղծաւորութիւն մըն է այդ դաւադրական ոճիրին դէմ խօսիլը երբ երկրի մէջ այդ տեսակի ոտնձգութիւններու բազմաթիւ օրինակներ կ՚ապրուի։
Թող մէկը խնդրեմ պատասխանէ սա հարցումը։ Օսման Քաւալան տարի մըն է բանտի մէջ պահող մտայնութեան եւ Սաուտի Արաբիոյ դեսպանատան մէջ Քաշըքչըի անհետացման միջեւ ի՞նչ տարբերութիւն կայ։
Միթէ «Ես կրնամ, բայց դուն ո՛չ» ըսե՞լ կ՚ուզեն։
Կամ ալ «Բայց մենք չենք սպանած» պիտի ըսե՞ն։
Ի՞նչ է այս երկու անընդունելիներու տարբերութիւնը։ Յիշենք՝ զօրավար Էվրեն ալ անցեալին «Ի՞նչ այսինքն չկախենք ու սնուցե՞նք» հարցուցած էր։ Երկու օր առաջ Սորոսի Նիւ Եորքի բնակարանի պայթուցիկ ծրար մը ղրկուած էր։ «Թուիթըրի» միջոցաւ Սորսի հետ զբաղողներէն մէկն ալ Թրամբն է։ Սորոսի «Բաց հասարակութիւն» հիմնադրամի բանբեր Լորա Սիլվր պայթուցիկ սարքի առաքումէն ետք, այս պատահարները մեկնաբանեց «Երկրի թունաւոր քաղաքական միջավայրին» վերագրելով։ «ԱՄՆ-ի եւ աշխարհի զանազան երկիրներու մէջ քաղաքականութիւնը մատնուած է ատելութեան պատգամի ճնշումին։ Այս ծայրայեղութիւնը կը խրախուսէ նաեւ բռնութիւնը։ Նման սուտի եւ վարչական համակարգի բռնատիրութեան դատապարտուելու երեւոյթին մէջ միայն կարծիք յայտնելը անգամ մահուան սպառնալիքներ ստանալու համար բաւարար կը համարուի»։
Եթէ վերադառնանք Օսման Քաւալայի խնդրին, անգամ մը եւս պիտի անդրադառնանք Քաւալան պաշտպանելու համար ազդեցիկ արշաւի մը բացակայութեան երեւոյթին։ Բարեբախտաբար այս տարի Հրանդ Տինքի մրցանակատուչութեան առթիւ ան յիշուեցաւ «Լոյսեր»ու ցանկին մէջ։
Ինչպէս ըսինք վերեւ դիւրին չէ Օսման Քաւալան որոշ կաղապարի մը մէջ տեղադրել։ Ան ոչ լրագրող է, ոչ հրատարակիչ, ոչ գրող, բայց վերջին երեսուն տարիներուն անհամար հրատարակչութեան պարբերականներուն, հանրագիտարաններուն հրատարակութեան նպաստած անձ մը։ Առանց որեւէ ակնկալութեան զարգացումին ճամբայ բացող մէկը։ Իսկ որպէս մտաւորական կը գերազանցէ մեզմէ շատերուն։ Մեր ալ մաս կազմած բոլոր այդ խմբակցութիւնները պարտին շատ աւելի ուշգին ձայն բարձրացնել այս կարեւոր գործիչին աջակցելու համար։
Այս առթիւ պարտք կը համարեմ շնորհակալութիւն յայտնել Քորի Կութստատի եւ Օսման Օքքանի, որոնք այս մասին ահազանգ հնչեցուցին բոլորիս հաշւոյն։
