Միշտ չէ, որ երկրի իր սեփական ներուժով կը ծագին ամբողջ օրակարգը ցնցող զարգացումները։ Երբեմն այդ բնոյթի դէպքերը կը պատահին երկրի ներքին խնդիրներէն դուրս բոլորովին տարբեր զարգացումներու բերումով։ Այս տեսակի օրինակ մը եղաւ «Ուաշինկթըն փոսթ» թերթի աշխատակից Ճեմալ Քաշըքճըի սպանութիւնը։ Շաբաթէ մը ի վեր Թուրքիոյ մամուլը կը քննարկէ այս խնդիրը եւ կը փորձէ հասկնալ այս դէպքին տեղի տուող գործօնները։ Որքան ալ դէպքը կը դիտուի անհաւատալի պատահար մը ըլլալով, իրականութեան մէջ զարմանքի առարկայ շատ քիչ բան կայ այս պատահածի մէջ։ Վերջապէս բոլոր այն պետութիւնները որոնք վեհաժողովներ, գագաթաժողովներ, միջազգային բանախօսութիւններ կը կազմակերպեն ահաբեկչութեան դէմ պայքարի նպատակով, իրականութեան մէջ իրենք են գլխաւոր ահաբեկիչները։ Այս դէպքը այս պարզ իրողութեան ցոլացումն է միայն եւ ոչ աւելին։ Դէպքին խայտառակութիւնը հոն է, թէ Սաուտական ծառայութիւնները չեն կրցած այս ոճիրը իր պատշաճութիւնով քօղարկել։ Արդարեւ ամէն օր այս նիւթի մասին ժամերով մեկնաբանութիւններ ընող զանազան վերլուծաբաններ ալ կը ծիծաղեն սաուտեացիներու անճարակութեան։ Ոճրագործութեան անընդունելիութիւնը ոչ մէկուն հոգն է։ Իրենց համար զարմանալի թուացողը, այն է թէ ինչպէս պետութեան գործակալները այսքան անխոհեմ կը գտնուին։ Նոյնիսկ ոմանք կը բացատրեն նման ոճիրի մը շատ աւելի տրամաբանական գործադրութեան եղանակները։ Օրինակներ կը բերեն տարբեր ժամանակներուն գործուած նման բնոյթի ոճիրներէն։ Օրինակներ կը թուեն ռուսերուն Թուրքիոյ մէջ չեչնիացի ընդդիմադիրները չէզոքացնելու, կամ Պարսկաստանի նոյնպէս իրեն համար անպատեհ համարածները մաքրագործելու եղանակներէն։
Այս բոլորը դիտելով կը տեսնենք, որ պետական ահաբեկչութեան մասին խօսելով մենք բացառիկ գիւտ մը չենք ըրած։ Ոչ մէկը կասկած ունի պետութիւններու այդ տեսակի յատկութեան մասին։ Բայց բոլորը գիտնալով հանդերձ իրենցմէ ոչ մէկը պիտի փորձէ այս նիւթը պետական ահաբեկչութիւն ըլլալով դիտել։ Համաշխարհային հասարակութեան անունով անգամ մը եւս շեշտենք՝ ահաբեկչութիւնը պետական գործելաոճ է։ Պետութիւններն են, որ հարկ եղած պարագային կը դիմեն մարդասպանութեան։ Բայց իրարու հետ շփումներու ժամանակ բացարձակապէս կը ժխտեն այս իրողութիւնը եւ կը ձեւացնեն, թէ միջպետական յարաբերութիւններու մէջ կամ պետութիւններուն անհատներու հետ ունեցած յարաբերութիւններու մէջ ամէն ինչ կ՚ընդանայ օրինականութեան սահմաններով։
Դիտելով սաուտիացի լրագրողի ոճիրը, ամենայն հանգստութեամբ կրնանք ըսել, թէ ցանկացած ահաբեկչական խումբ շատ աւելի անմեղ է, ցանկացած պետական համակարգի հետ բաղդատուած։
Աշխարհի վրայ մարդկութեան փրկութիւնը պիտի հաստատուի այս իրողութեան գիտակցումով։ Մինչեւ այդ իզուր պիտի սպասենք Նայիրի Յունանեանի 19 տարիներ առաջ գործած ոճիրին յստակացումը։ Այս պահուն միայն սա պիտի գիտնանք, թէ Քենետիի սպանութեան նման Ազգային ժողովի նախագահի, վարչապետի եւ ութը պատգամաւորներու մահը պետական մակարդակով գործադրուած ոճիրի մը հետեւանք է եւ պիտի շարունակէ առեղծուած մնալ։
pakrates@yahoo.com