Սուրբ Գէորգի տօնը

ՕՔՍԱՆԱ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ

oksana.karapetian@gmail.com

Հայ եկեղեցական տօ­­­նա­ցոյ­­­­ցով սուրբ Գէոր­­­­գի տօ­­­­նը կը յի­­­­շատա­­­­կուի Սեպ­­­­տեմբե­­­­րի 25-էն Հոկ­­­­տեմբե­­­­րի 1-ն ըն­­­­կած առա­­­­ջին շա­­­­բաթ օրը՝ այդպի­­­­սով նա­­­­խոր­­­­դե­­­­­­­­­­­­­­­լով Վա­­­­րագայ Սուրբ Խա­­­­չի տօ­­­­նին։ Մինչդեռ ժո­­­­ղովուրդը յա­­­­ճախ այս տօ­­­­նը կը նշէր Հոկ­­­­տեմբե­­­­րի վեր­­­­ջին կի­­­­րակի օրը, երբ կ՚աւար­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ւէր վեր­­­­ջին բեր­­­­քա­­­­­­­­­­­­­­­հաւա­­­­քը։

Ըստ եկե­­­­ղեցա­­­­կան աւան­­­­դութեան՝ սուրբ Գէոր­­­­գը կա­­­­պադով­­­­կիացի ազ­­­­նո­­­­­­­­­­­­­­­ւական ըն­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­նիքի զա­­­­ւակ մըն էր։ Թաքցնե­­­­լով իր քրիս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­նեայ լի­­­­նելը՝ ծա­­­­ռայու­­­­թեան կ՚անցնի ար­­­­քունա­­­­կան բա­­­­նակում։ Դիոկ­­­­ղե­­­­­­­­­­­­­­­տիանոս կայ­­­­սեր ժա­­­­մանակ­­­­ներն էին։ Կարճ ժա­­­­մանակ անց Գէոր­­­­գը կը բարձրա­­­­նայ մինչ հա­­­­զարա­­­­պետի կո­­­­չու­­­­մը։

Օր մը Գէոր­­­­գը ակա­­­­նատես կ՚ըլ­­­­լայ թէ ինչպէս կայ­­­­սերն ու իր խորհրդա­­­­կան­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րը կը ծրագ­­­­րեն հա­­­­լածել քրիս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­նեանե­­­­րուն եւ դէմ կ՚ար­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­յայ­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ւի այդ գա­­­­ղափա­­­­րին։ Այդպէս բո­­­­լորին պարզ կը դառ­­­­նայ նրա իրա­­­­կան հա­­­­ւատ­­­­քը։

Դիոկ­­­­ղե­­­­­­­­­­­­­­­տիանո­­­­սը կը հրա­­­­մայէ ան­­­­մի­­­­­­­­­­­­­­­ջապէս ձեր­­­­բա­­­­­­­­­­­­­­­կալել եւ բանտ նե­­­­տել նրան։ Այ­­­­նուհետ Գէոր­­­­գը կ՚են­­­­թարկո­­­­ւի տար­­­­բեր հա­­­­լածանքնե­­­­րու, բայց Աստծոյ զօ­­­­րու­­­­թեամբ կեն­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­նի կը մնայ։

Կը պատ­­­­մեն թէ ինչպէս կայ­­­­սեր հրա­­­­մանով նրան կը նե­­­­տեն ամէն կող­­­­մէ սրե­­­­րով պա­­­­տուած անի­­­­ւի մէջ, նրա մար­­­­մի­­­­­­­­­­­­­­­նը մաս-մաս եղաւ, եւ բո­­­­լորը կար­­­­ծե­­­­­­­­­­­­­­­ցին թէ սպան­­­­նո­­­­­­­­­­­­­­­ւել է, սա­­­­կայն միւս օրը նրա մար­­­­մի­­­­­­­­­­­­­­­նը հրաշ­­­­քով կեն­­­­դա­­­­­­­­­­­­­­­նացաւ։ Գե­­­­ղար­­­­դի ծայ­­­­րով նրա որո­­­­վայ­­­­նը խո­­­­ցել կա­­­­մեցան, բայց գե­­­­ղար­­­­դը ծռո­­­­ւեց։

Մի կա­­­­խար­­­­դի հրա­­­­մայե­­­­ցին թու­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­ւոր թուրմ պատ­­­­րաստել, որի առա­­­­ջին բա­­­­ժակը խմե­­­­լուն պէս Գէոր­­­­գը պի­­­­տի հրա­­­­ժարո­­­­ւէր իր հա­­­­ւատ­­­­քէն, իսկ երկրորդ բա­­­­ժակը խմե­­­­լէ ետք՝ հո­­­­գին աւան­­­­դէր։ Սուրբ Գէոր­­­­գը խմեց եր­­­­կու բա­­­­ժակն ալ, սա­­­­կայն ողջ մնաց։

Նո­­­­րեն նրան բանտ նե­­­­տեցին։ Եւ մար­­­­դիկ սկսե­­­­ցին գաղ­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­գողի գալ զնդան եւ ական­­­­ջա­­­­­­­­­­­­­­­լուր լի­­­­նել Գէոր­­­­գի քա­­­­րոզ­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին։ Սուրբ Գէոր­­­­գը բան­­­­տում եւս հրաշքներ կը գոր­­­­ծէ, որին հի­­­­ւան­­­­դը կ՚ապա­­­­քինի, որին յա­­­­րու­­­­թիւն կու տայ, որին կու­­­­րութե­­­­նէ կը բժշկէ։

Նրա հրաշքնե­­­­րը տես­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­լով՝ դար­­­­ձի կու գայ նաեւ Ալեք­­­­սանդրիա թա­­­­գու­­­­հին։ Եւ կայսրը իր մօտ կը կան­­­­չէ Գէոր­­­­գին եւ կը պնդէ որ նա զոհ մա­­­­տու­­­­ցի հե­­­­թանոս Աս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ւած­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­րին։ Գէոր­­­­գը կը հա­­­­մաձայ­­­­նէ, բայց տեղ հաս­­­­նե­­­­­­­­­­­­­­­լուն պէս Գէոր­­­­գը կը կանգնէ Ապո­­­­ղոնի ար­­­­ձա­­­­­­­­­­­­­­­նի դի­­­­մաց եւ կը հարցնէ. «Դու Աս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ւա՞ծ ես, եւ մար­­­­դիկ քեզ պի­­­­տի պաշ­­­­տե՞ն»։

«Ես աս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ւած չեմ, եւ ոչ նա, ով ինձ հետ է, այլ ճշմա­­­­րիտ Աս­­­­տո­­­­­­­­­­­­­­­ւած մէկ է… իսկ մենք նրա հրեշ­­­­տակներն ենք, ապստամ­­­­բած նրա­­­­նից, մեր անունն է դեւ»։ Սուրբ Գէոր­­­­գը կ՚աւ­­­­րէ կուռքե­­­­րի ար­­­­ձաննե­­­­րը։ Դիոկ­­­­ղե­­­­­­­­­­­­­­­տիանոս կայսրը կը հրա­­­­մայէ գլխա­­­­տել Գէոր­­­­գին։ Այդպէս կը նա­­­­հատա­­­­կուի սուրբը։

Սա­­­­կայն նրա պաշ­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­մունքը կը շա­­­­րու­­­­նա­­­­­­­­­­­­­­­կուի։ Սուրբ Գէոր­­­­գը պաշ­­­­տե­­­­­­­­­­­­­­­լի է նաեւ հա­­­­յերի հա­­­­մար։ Նրա յի­­­­շատա­­­­կու­­­­թեան օրը, կամ ինչպէս վե­­­­րը նշո­­­­ւեց, հոկ­­­­տեմբե­­­­րի վեր­­­­ջին կի­­­­րակի օրը ուխտի կեր­­­­թան Սուրբ Գէորգ անու­­­­նը կրող եկե­­­­ղեցի­­­­ները։

Ուխտը կը տե­­­­ւէ երեք օր։ Իրենց հետ կը տա­­­­նեն ան­­­­պայման հա­­­­ւի մսով պատ­­­­րաստած հա­­­­րիսա կամ այլ մսով կոր­­­­կոտ, մա­­­­տաղա­­­­ցու գառ եւ պէս պէս բա­­­­րիք­­­­ներ։

Հա­­­­րիսան կ՚եփէին նաեւ սուրբ Յա­­­­կոբի տօ­­­­նին։ Կը պատ­­­­մէին, որ Գրի­­­­գոր Լու­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­ւորիչ Խոր Վի­­­­րապէն դուրս գա­­­­լուն ետք քա­­­­ռասուն օր կը շրջէր Վաս­­­­պուրա­­­­կանով եւ քա­­­­րոզ կը կար­­­­դար, երբ յան­­­­կարծ որո­­­­շեց ճաշ հիւ­­­­րա­­­­­­­­­­­­­­­սիրել ժո­­­­ղովրդին։ Նա գիւ­­­­ղա­­­­­­­­­­­­­­­ցինե­­­­րին հրա­­­­մայեց հա­­­­զարա­­­­ւոր ոչ­­­­խարներ եւ մեծ քա­­­­նակու­­­­թեամբ իւղ բե­­­­րել, միսն ու կոր­­­­կո­­­­­­­­­­­­­­­տը լցնել մեծ կաթ­­­­սա­­­­­­­­­­­­­­­ների մէջ։ Ապա կան­­­­չել կու տայ հաս­­­­տա­­­­­­­­­­­­­­­բազուկ երի­­­­տասարդնե­­­­րի, որոնց կը պա­­­­տուի­­­­րէ հա­­­­րել այդ ամէ­­­­նը. «հա­­­­րէք զսա», որ­­­­մէ եւ առա­­­­ջացել է հա­­­­րիսա բա­­­­ռը։

Ջա­­­­ւախ­­­­քում այդ օրը գործ չեն ըներ, քա­­­­նի որ սուրբը կրնար պատ­­­­ժել եւ գործ անո­­­­ղը կը ծռեր։ եթէ խիստ անհրա­­­­ժեշտ էր որե­­­­ւէ աշ­­­­խա­­­­­­­­­­­­­­­տանք անել, ապա ան­­­­պայման սի­­­­սեռ կը ցա­­­­նէին, որ ծուռ կը բուսներ եւ իր վրայ կը վերցներ սրբի պա­­­­տիժը։

Ժո­­­­ղովրդա­­­­կան աւան­­­­դազրոյցնե­­­­րում սուրբ Գէոր­­­­գը յա­­­­ճախ կը յի­­­­շուի որ­­­­պէս խիստ ու պատ­­­­ժող։ Այդ աւան­­­­դազրոյցնե­­­­րին անդրա­­­­դառ­­­­նանք յա­­­­ջոր­­­­դիւ։