Մշոյ Ս. Կարապետ Վանքի Անպոչ Ճգնաւորը

ՕՔՍԱՆԱ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ

oksana.karapetian@gmail.com

Հայ թէ օտարական, կին թէ տղա­­մարդ ամէն­­քը լսած էին Մշոյ Սուլթան Սուրբ Կա­­րապե­­տի զօ­­րու­­թեան մա­­սին, եւ ամէն­­քը, հե­­ռու թէ մօ­­տիկ տե­­ղերէ, կը փու­­թա­­­յին հաս­­նիլ Ս.Կա­­րապե­­տի կամ Գլա­­կա վանք կամ Ին­­նակնեայ տե­­ղիք՝ մու­­րա­­­զատու Ս. Կա­­րապե­­տէն խնդրե­­լու ըն­­դունե­­լի դարձնել իրենց իղ­­ձե­­­րը։

Բայց եւ ամէն­­քը գի­­տէին թէ որ­­քան խստա­­շունչ է Մշոյ Սուլթա­­նը, յատ­­կա­­­պէս՝ ուխտադ­­րուժնե­­րի եւ սուրբ ծէ­­սերն ու կա­­նոն­­նե­­­րը խախ­­տողնե­­րի հան­­դէպ։ Զո­­րօրի­­նակ՝ յայտնի էր ամէն­­քին՝ Ս. Կա­­րապե­­տի վանք եւ, մաս­­նա­­­ւորա­­պէս, խո­­րանի աջ կող­­մում գտնո­­ւող մա­­տուռ, ուր կը պա­­հուէին Ս. Յով­­հաննէս Մկրտի­­չի մա­­սունքնե­­րը, «կին ար­­մատնե­­րի» մուտքն ար­­գե­­­լուած էր։

Ար­­գելքը խախ­­տո­­­ղի պա­­տիժը խիստ էր եւ արա­­գահաս։ Յի­­շենք Արծրու­­նեաց Մա­­րիամ տիկ­­նո­­­ջը, ով խախ­­տե­­­լով ար­­գելքը, մտել էր վանք՝ ուխտը կա­­տարե­­լու, սա­­կայն դուրս գա­­լիս Սրբին է տե­­սել. «Տես­­նում եմ մի գի­­սաւոր տղա­­մարդ՝ ամ­­պի նման որո­­տացող եւ գա­­լիս է դէ­­պի ինձ. տես­­նում եմ նրա մօտ սրո­­ւած եւ արիւ­­նա­­­ներկ զէնք»։ Այս խօս­­քե­­­րի աւար­­տին նա յան­­կարծա­­մահ է եղել։

Մինչդեռ սա­­սունցի­­ները հա­­ւատա­­ցած էին, որ նման կա­­նայք «կծռէին», ասել կ՚ու­­զէ՝ կը խեն­­թա­­­նան։ Ժո­­ղովրդի յի­­շողու­­թեան մէջ պահ­­պա­­­նուել է այդպի­­սի մի կնոջ պատ­­մութիւ­­նը։

Օրէն մէ­­կը գեղ­­ջուկ աղ­­ջիկ մը վան­­քի մա­­տու­­ռը կը մտնէ եւ Սըբ Կա­­րապե­­տէն կը խնդրէ իրեն գե­­ղեցիկ ամու­­սին բա­­ժին անել։ Այդ մի­­ջոցին տա­­ճարի գմբէթ­­նե­­­րը անսպա­­սելիօրէն կը թնդան եւ վի­­հէն կը լսո­­ւի ձայն մը. «Արու-էգ դառ­­նաս»։

Աղ­­ջի­­­կը, որ իրա­­կանէն Հու­­րի էր, կը կեր­­պա­­­րանա­­փոխո­­ւի, պե­­խեր եւ նոյ­­նիսկ, պոչ կա­­ճեն մարմնին։ Աղ­­ջի­­­կը ամօ­­թահար կը մնայ եւ կ՚ուխտէ Ս. Կա­­րապե­­տի վան­­քէն չհե­­ռանալ եւ ան­­մար պա­­հել նրա օճա­­խի կրա­­կը։ Ամէն Աստծու օր Հու­­րի խառ­­նա­­­րարա­­ծը իր պո­­չով կը մաք­­րէր վան­­քը, կը վա­­ռէր կրա­­կը, բայց ամէն ան­­գամ նոյն վան­­քում բնա­­կուող Տիր անու­­նով մէ­­կը ծա­­ծուկ կը մա­­րէր այն։

Օր մը արու-էգ Հու­­րին յա­­ջողու­­թիւն կ՚ու­­նե­­­նայ բռնել Տի­­րին եւ հաստ բրով ուժգին զար­­կել գլխին եւ անի­­ծել. «Այ­­լեւս Սուրբ Կա­­րապե­­տի օճա­­խի փո­­շեհա­­նը լի­­նես եւ կա­­ղանաս»։ Քիչ անց Տի­­րը կը կառ­­չէ Հու­­րիէն, կը կծէ ու կը պո­­կէ նրա պո­­չը։

Այս բա­­նը պատ­­ճառ կը դառ­­նայ Հու­­րիի յղիու­­թեանը։ Որոշ ժա­­մանակ անց լոյս աշ­­խարհ կու գայ Լոշ­­տա­­­կը։ Այս դէպ­­քէն ետք Հու­­րի կը յի­­շուի իբր Ան­­պոչ ճգնա­­ւոր։

Սըբ Կա­­րապե­­տը, գթա­­լով Ան­­պոչ ճգնա­­ւորին, նրան մին­­չեւ ոտ­­քե­­­րը հաս­­նող մօ­­րուք կու տայ, որով Ան­­պո­­­չը պի­­տի մաք­­րէր Սրբի օճա­­խը։ Նաեւ սազ նո­ւագե­­լու եւ եր­­գե­­­լու շնորհք կը պար­­գե­­­ւէ։

Այնքան սքան­­չե­­­լի էին Ան­­պոչ ճգնա­­ւորի եր­­գե­­­րը, որ դրանք տա­­րածո­­ւել էին երկրով մէկ, դրանց հնչիւննե­­րը կը լսուէին Թուխ Մա­­նուկնե­­րի ուխտա­­վայ­­րե­­­րում, Լու­­սաղբիւրնե­­րում եւ այլ սրբա­­վայ­­րե­­­րում։ Եւ միայն Լոշ­­տա­­­կը կը ծաղ­­րէր դրանք՝ ըսե­­լով. «Այդ Աս­­տո­­­ւա՞ծը կը պաշ­­տէք, որուն ծնունդը Բեթ­­ղե­­­հէմի երե­­խանե­­րը կե­­նազ­­րաւ ըրած է»։ Եւ մայ­­րը կա­­նիծէ որ­­դուն.

«Ոճիրդ է մեծ, գե­­տինն ան­­ցիր,

Զի է՞ր քեզ պէս պիղծ ոք ժպիրհ

Ընէ դեռ կոխ

Սուրբ Կա­­րապե­­տի հող»։

Իս­­կոյն եւեթ գե­­տինը կը բա­­ցուի եւ իր մէջ կ՚առ­­նէ Լոշ­­տա­­­կին։ Ան­­դունդի խոր­­քէն կը բարձրա­­նայ Լոշ­­տա­­­կի աղիողորմ ձայ­­նը. «Մէ­­կը չկա՞յ, որ զիս հո­­ղէն դուրս հա­­նէ. գթու­­թի՜ւն»։ Կը հե­­տեւէ մօր անէծ­­քը.

«Ով որ զքեզ հա­­նէ տե­­ղէդ,

Ան թող մտնէ քու­­կին տե­­ղը.

Վկա՜յ թող ըլ­­լայ սա արե­­ւը»։

Եւ, իրաւ, մար­­դիկ լոշ­­տա­­­կը ար­­մա­­­տէն չէին հա­­ներ, որով­­հե­­­տեւ կը հա­­ւատա­­յին, թէ հա­­նելիս լոշ­­տա­­­կի ճի­­չը լսո­­ղը հո­­գին Աստծուն կը յանձնէ։

Լոշ­­տա­­­կի «գթու­­թի՜ւն, գթու­­թի՜ւն» աղերսներն ի վեր­­ջոյ շատ կ՚ազ­­դեն Ան­­պո­­­չի վե­­րայ, եւ նա կոճ­­ղե­­­րով կը թե­­ժաց­­նէ օճա­­խի կրա­­կը եւ զին­­քը կը նե­­տէ կրա­­կի մէջ՝ թո­­ղու­­թիւն հայ­­ցե­­­լով. «Մե­­ղայ Տէ՜ր, մե­­ղա՜յ»։

Սըբ Կա­­րապե­­տի սիր­­տը վեր­­ջա­­­պէս կը մեղ­­մի եւ նա, պատ­­ռե­­­լով երկնքի լու­­սածրար ամ­­պե­­­րը, կիջ­­նէ եւ ափ մը ջուր կը նե­­տէ կրա­­կը, կը բռնէ Ան­­պո­­­չի մօ­­րու­­քէն եւ երեք ան­­գամ կը ճօ­­ճէ օդի մէջ, ապա ած­­խա­­­ցած մար­­մի­­­նը կը նե­­տէ լեռն ի վեր՝ ըսե­­լով. «Այսպէս քա­­րար­­ձան թող մնայ նա, ով Աստծու լոյ­­սը հո­­ղի մէջ կը թա­­ղէ»։

Այդ օրէն ի վեր Սուրբ Կա­­րապե­­տի օճա­­խը մա­­րած է. հար­­ցին, թէ ին­­չո՞ւ է մա­­րած, մատ­­նա­­­ցոյց կ՚ընեն քա­­րէ ար­­ձա­­­նը՝ ըսե­­լով. «դա­­տաւորն՝ ահա­­ւոր, դա­­տաս­­տանն՝ արդար»։

Kategoriler

ԱՌՕՐԵԱՅ