Լերան մը շուրջ հինգ տարածք

Լուսանկարիչ Էճէ Կէօքալփ Արարատ սարը կիզակէտին առած լուսանկարչական ցուցահանդէս մը սարքած է Գատըգիւղի մէջ։ 2 Յունիս շաբաթ օր բացումը կատարուած ցուցահանդէսը կը նպատակադրէ լերան ներկայ ու անցեալը ցոլացնել։ Այդ իսկ պատճառաւ ալ արուեստագէտը իր այս ցուցահանդէսը անուանած է՝ «Լերան մը չափ շատ»։ Ան ուշադրութիւն կը դարձնէ լերան դարերու հոլովոյթով էբոսի մը վերածուելու երեւոյթը։ Լերը լուսանկարած մերթ Ակրըի, մերթ Պայազետ, մերթ Իկտիր է եւ մերթ ալ Խոր վիրապէ դիտելով։

Այցելեցինք այս խիստ հետաքրքրական ցուցահանդէսը եւ զրուեցինք հեղինակին հետ։

 

ՎԱՐԴԱՆ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

estukyan@gmail.com

Վար­դան Էս­­դուգեան- Ինչպէ՞ս եղաւ ձեր Արա­­րատի հետ ծա­­նօթա­­ցու­­մը եւ ինչպէ՞ս որո­­շեցիք նման ցու­­ցա­­­հան­­դէս մը պատ­­րաստել։

Էճէ Կէօքափ- 2016-ի աշ­­նան սկսայ Արա­­րատի մա­­սին աշ­­խա­­­տելու։ 2015-ին մաս­­նակցած էի «Միասին գոր­­ծել» նա­­խաձեռ­­նութեան։ Այդ աշ­­խա­­­տան­­քի ըն­­թացքին էր, որ նման խոր­­հուրդ մը ծա­­գեցաւ մտքիս մէջ։ Ծրագ­­րի Թուրքիոյ բա­­ժինը, երբ ջնջո­­ւեցաւ որո­­շեցի Պեռ­­լին վե­­րադառ­­նա­­­լով ան­­հա­­­տաբար աշ­­խա­­­տիլ։ Միտքս պայ­­ծառ էր, քա­­նի որ «Միասին գոր­­ծել» ծրագ­­րի շրջա­­նակով Հա­­յաս­­տա­­­նէն եւ Թուրքիայէն 22 երի­­տասարդներ պի­­տի փոր­­ձէինք հասկնալ Հա­­յոց ցե­­ղաս­­պա­­­նու­­թեան տե­­ղի տո­­ւող ազ­­դակնե­­րը։ Բուն պատ­­ճա­­­ռը ինչ է չեմ կրցած լու­­ծել, բայց Արա­­րատը ինքնին այս աշ­­խա­­­տու­­թեան խորհրդան­­շա­­­նը դար­­ձած է ին­­ծի հա­­մար։ Ան­­շուշտ այդ պա­­հուն չէի գի­­տակ­­ցեր, թէ Արա­­րատ ինչ կը նշա­­նակէ հա­­յոց հա­­մար։ Այդ բո­­լորին հետզհե­­տէ թա­­փան­­ցե­­­ցի, ուր նկա­­տելի էին Պա­­յազե­­տի լքո­­ւածու­­թիւնը, լե­­րան Հա­­յաս­­տա­­­նի հա­­մար ու­­նե­­­ցած նշա­­նակու­­թիւնը, իր մա­­սին հիւ­­սո­­­ւած առաս­­պելնե­­րը եւ դեռ ահա­­գին բան։ Բիւ­­րա­­­ւոր մար­­դիկ տա­­րիներ շա­­րու­­նակ նա­­յած էին այդ բար­­ձունքին եւ ամէն մէ­­կը զատ բան մը տե­­սած։

 

Ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սի ըն­­թացքին կը տես­­նենք նաեւ տա­­րածաշրջա­­նի վե­­րաբե­­րող լու­­սանկար­­ներ։

Է.Կ.- Ես լե­­ռը տար­­բեր աշ­­խարհագ­­րա­­­կան հա­­տուած­­նե­­­րու, տար­­բեր հա­­մոզումներ ու­­նե­­­ցած բնա­­կիչ­­նե­­­րու մի­­ջոցաւ դի­­տած եմ։ Ինչպէս որ կ՚ըսէ Էտո­­ւարտ Սա­­յիտ. «Երե­­ւակա­­յական աշ­­խարհագ­­րութիւն մըն է իմ նիւթ առա­­ծը»։ Ու­­րեմն լե­­ռը դի­­տելով կը տես­­նեմ նաեւ այդ տա­­րած­­քին վե­­րաբե­­րող ան­­հա­­­մար բա­­ներ։ Այսպէ­­սով լե­­ռը շրջա­­պատող մարդկանց կեան­­քէն ալ դրո­­ւակ մը ներ­­կա­­­յաց­­նե­­­լու առի­­թը ու­­նե­­­ցայ։

Իսկ աշ­­խա­­­տելու ժա­­մանակ ի՞նչ տե­­սակ դժո­­ւարու­­թիւններ ապ­­րե­­­ցաք։

Է.Կ.- Կրնամ ըսել, որ ոչ մէկ լուրջ դժո­­ւարու­­թիւնի հան­­դի­­­պեցայ։ Իմ աշ­­խա­­­տու­­թիւնս ու­­նէր նաեւ տես­­լա­­­կան բա­­ժին եւ դի­­տար­­կումնե­­րը պէտք է վե­­րածէի հա­­տորի մը։ Այս ալ պատ­­ճառ եղաւ, որ այդ նոյն վայ­­րե­­­րուն կրկին ան­­գամ այ­­ցե­­­լու­­թիւն տամ։

Հա­­յաս­­տա­­­նի մէջ ըն­­դա­­­մէնը մէկ շա­­բաթ մնա­­ցած էի եւ հա­­զիւ վեր­­ջին օրը կրցայ ար­­ժա­­­նի կեր­­պով տես­­նել լե­­ռը։ Խոս­­տո­­­վանիմ, որ սահ­­մա­­­նափակ նիւ­­թա­­­կան կա­­րելիու­­թիւննե­­րու պատ­­ճա­­­ռաւ երկրորդ ան­­գամ չեմ կրցած այ­­ցե­­­լել Հա­­յաս­­տան։ Սա կա­­րեւոր բաց­­թո­­­ղում մը եղաւ։ Չեմ կրցած բա­­ւակա­­նաչափ տե­­սակ­­ցութիւններ ու­­նե­­­նալ տե­­ղացի­­ներուն հետ։ Իրա­­կանու­­թեան մէջ, երբ կը ձեռ­­նարկէին այս աշ­­խա­­­տու­­թեան, երկրի մէջ ար­­տա­­­կարգ իրա­­վիճա­­կի դրու­­թիւն կը տի­­րէր եւ բա­­րեկամ­­ներ ալ կը զգու­­շացնէին, այդ պայ­­մաննե­­րու մէջ աւե­­լիի զգոյշ ըլ­­լա­­­լու մա­­սին։ Թե­­րեւս պատ­­ճառնե­­րէն մէկն ալ այս է, որ մատ­­նո­­­ւած եմ բա­­ներ մը կի­­սաւարտ թո­­ղած ըլ­­լա­­­լու խոր­­հուրդին։

 

Իսկ ուր, որ կը նկա­­րէիք կրցա՞ծ էք տեղ­­ւոյն ժո­­ղովուրդին լե­­րան հետ ու­­նե­­­ցած յա­­րաբե­­րու­­թիւնը դի­­տար­­կել։

Է.Կ.- Դէ­­պի Պա­­յազետ եւ Իկ­­տիր եր­­կու ան­­գամ, իսկ Հա­­յաս­­տան միայն մէկ ան­­գամ կրցայ ճամ­­բորդել։ Պա­­յազետ երկրորդ եր­­թա­­­լուս բա­­ւակա­­նին տե­­սակ­­ցութիւններ ու­­նե­­­ցայ։ Իսկ Հա­­յաս­­տան կրկին եր­­թա­­­լու հա­­մար մի­­ջոց­­ներ կը որո­­նեմ։ Բա­­ցի այս տե­­սակ­­ցութիւննե­­րէն Արա­­րատի հետ առնչո­­ւած զա­­նազան նիւ­­թեր կար­­դա­­­ցի։ Հա­­մացան­­ցի վրայ բազ­­մա­­­թիւ գրա­­ռումնե­­րու հե­­տեւե­­ցայ։ Ապա­­գային այս բո­­լորը իմ մեկ­­նա­­­բանու­­թեամբ ըն­­թերցո­­ղին պի­­տի փո­­խան­­ցեմ։ Իզուր չէ ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սի անու­­նը՝ «Լե­­րան մը չափ շատ»։ Հի­­մա մտադ­­րած եմ այդ շա­­տը յստա­­կեց­­նե­­­լու, շա­­տի մա­­սին խօ­­սելու եւ մարդկանց միտ­­քե­­­րը աւե­­լի ըն­­դարձակ փո­­խան­­ցե­­­լու գոր­­ծին։ Յու­­սամ կա­­րելիու­­թիւններ կը գտնեմ ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սը Իկ­­տի­­­րի եւ Երե­­ւանի մէջ ալ կրկնե­­լու համար։

Kategoriler

ԱՌՕՐԵԱՅ