Հոկտեմբերեան յեղափոխութիւնը «Քափիթալ»ի լոյսին տակ

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ

pakrates@yahoo.com

Ժողո­վուրդնե­րու Ժո­ղովրդա­վարու­թեան Հա­մագու­մա­րը եռօ­րեայ ասու­լի­սով մը կը նշէ Հոկ­տեմբե­րեան Յե­ղափո­խու­թեան դա­րադար­ձը։ Հա­մագու­մա­րի փո­խան­ցած տե­ղեկու­թիւնով կը տես­նենք թէ այս ասու­լի­սի հիմ­քը կը կազ­մէ Կարլ Մարքսի «Քա­փիթալ» ու­սումնա­սիրու­թիւնը, որուն այս տա­րի կը նշուի հրա­տարա­կու­թեան 150-ամեակը։ Ար­դա­րեւ առա­ջին ան­գամ «Քա­փիթալ»ի մէջ նշուած էր Ի դա­րու ըն­թացքին շատ խոր ազ­դե­ցու­թիւններ ու­նե­ցած հա­մայ­նա­վար գա­ղափա­րախօ­սու­թիւնը։ Մարքս ըն­կե­րային կեան­քի տնտե­սական յա­րաբե­րու­թիւննե­րը ու­սումնա­սիրե­լով հա­սած էր այն եզ­րա­կացու­թեան, ըստ որու ամէն զար­գա­ցում իր աւար­տը պատ­րաստող պայ­մաններ կը սնու­ցա­նէ իր մէջ եւ ար­դի դրա­մապաշ­տութեան աւարտն ալ ան­խուսա­փելի պի­տի դառ­նայ բա­նուոր դա­սակար­գի սե­փական իրա­ւունքնե­րը պաշտպա­նելով։ Այս իսկ պատ­ճա­ռաւ հա­մագու­մա­րի առանցքը կը կազ­մէ Մարքսի «Քա­փիթալ»ը եւ անոր գոր­ծած ազ­դե­ցու­թիւնը Հոկ­տեմբե­րեան Յե­ղափո­խու­թեան ձե­ւաւոր­ման մէջ։ 10 Նո­յեմ­բեր Ուրբաթ օր ժա­մը 10-ին Թաք­սիմ «Էլիտ Ուորտ» հիւ­րա­նոցի մէջ պի­տի կա­յանայ առա­ջին նիս­տը, ուր Այ­շէ Էր­զա­նի ժո­ղովա­վարու­թեամբ պի­տի քննար­կուի

Ա «Քա­փիթալ»ի եզ­րե­րը

Բ «Քա­փիթալ»էն դէ­պի Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թիւն

Գ «Քա­փիթալ»ի դե­րակա­տարու­թիւնը Մարքսիզ­մի մէջ եւ

Դ «Քա­փիթալ»ը խմբագ­րե­լու ժա­մանակ Մարքսին օգ­տա­գոր­ծած տուեալ­նե­րը։

Այս խո­րագիր­նե­րու ներ­քեւ կար­գաւ պի­տի զե­կու­ցեն Էօզ­կիւր Էօզ­թիւրք, Հա­լուք Եուրթսե­ւէր, Էր­քին Էօզալփ եւ Մել­տա Եաման։

Օրուայ երկրորդ նիս­տին խո­րագիրն է յե­ղափո­խու­թեան տե­սու­թիւնը։ Այս նիս­տին ալ Պիլ­կէ Սեչ­քին Չե­թին­քա­յայի ժո­ղովրդա­վարու­թեամբ պի­տի ար­տա­յայ­տուին Մե­թին Քա­յաօղ­լու, Սունկուր Սալ­կան, Մե­թին Չու­հաօղ­լու եւ Մի­շել Լէօվի։

11 Նո­յեմ­բեր Շա­բաթ օրուայ հա­մար նա­խատե­սուած է եւս եր­կու նիս­տեր, որոնցմէ առա­ջինին ժո­ղովա­վարն է Էր­թուղրուլ Քիւրքչիւ։ Այստեղ առա­ջին հեր­թին Էմել Աքալ պի­տի զե­կու­ցէ նիւթ ու­նե­նալով Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թեան Ռու­սիոյ Պոլ­շե­ւիք մուսլու­մաննե­րու եւ դէ­պի Թուրքիա ար­տա­ցոլումնե­րու մա­սին։ Իսկ Թա­նէր Թի­մուր պի­տի վեր­լուծէ Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թեան իր­մէ նա­խորդ փոր­ձե­րու հետ ու­նե­ցած տար­բե­րու­թիւննե­րը եւ նմա­նու­թիւննե­րը։ Օրուայ երկրորդ կէ­սին Ճե­լալ Էօզ­սելչու­քի ժո­ղովա­վարու­թեամբ պի­տի քննար­կուի Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թեան վեր­ջա­ւորու­թիւնը։ Ասու­լի­սի վեր­ջին օրը յատ­կա­ցուած է աւե­լի ժա­մանա­կակից խնդիր­նե­րու, որոնց կար­գին զա­փաթիս­տա­ներու շար­ժումը, Հա­րաւա­յին Ասիոյ մէջ հա­կագա­ղու­թա­տիրա­կան շար­ժումնե­րը եւ Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թեան Փի­լիփեան յե­ղափո­խու­թեան վրայ ու­նե­ցած ազ­դե­ցու­թիւննե­րը։ Օրուայ երկրորդ նիս­տին, այդ ազ­դե­ցու­թիւնը ալ աւե­լի կը խտա­նայ մեր ժա­մանակ­նե­րու ամե­նափ­շոտ խնդրին Սու­րիոյ ներ­քին պա­տերազ­մին վրայ եւ քննար­կէ Մի­ջին Արե­ւել­քի այս վեր­ջին վե­րիվայ­րումնե­րու մէջ Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թեան ազ­դե­ցու­թիւննե­րը։ Հարկ է նշել, որ Հոկ­տեմբե­րեան յե­ղափո­խու­թեան դա­րադար­ձը ար­դէն մի­ջոցէ մը ի վեր օրա­կարգ կը զբա­ղեց­նէ կարգ մը հե­ռուստա­կայան­նե­րու էկ­րաննե­րու վրայ կամ պար­բե­րական­նե­րու էջե­րուն մէջ։ Ժո­ղովուրդնե­րու Ժո­ղովրդավարութեան Համագումարը իր այս նախաձեռնութեամբ անգամ մը եւս կ՚ապացուցէ, թէ ներկայ պայմաններու մէջ ինք է, որ կը ներկայացնէ համայնավար գաղափարախօսութիւնը Թուրքիոյ տարածքին։