Հոն կեցի՛ր Վասիբ Շահին

Այն ինչ որ ըսինք նախապէս, հարկ եղաւ անգամ մը եւս կրկնել։ Ուժեր կան, որոնց դէմ կրնանք անզօր մնալ։ Այդ անզօրութեան պատճառաւ ոչ ոք իրաւունք ու­նի մեզ մե­ղադ­րե­լու։ Վեր­ջա­պէս այդ ու­ժին դէմ դի­մադ­րե­լը մեր կա­րողու­թե­նէն վեր է եւ ստի­պուած ենք պայ­քա­րելէ հրա­ժարե­լու։ Բայց ո՞րն է այն միտ­քը, որ պի­տի թե­լադ­րէ հա­մակեր­պիլ այդ պար­տութեան։ Որ­քան ալ ու­ժերս չնե­րեն կը յա­մառիմ, չեմ ծնկա­չոքեր բռնա­կալին դի­մաց, որ­պէսզի զո­հած չըլ­լամ գո­նէ ար­ժա­նապա­տուու­թիւն կո­չուա­ծը։ Կրնամ հասկնալ, եթէ ոմանք այս հրա­ւէրը չա­փազանց ռո­ման­դիզմ մը հա­մարեն։ Հա­ւաքա­կանու­թեան մէջ կրնան գտնուիլ մար­դիկ, որոնք սո­վորած ըլ­լան թէ ամէն ինչ կա­խեալ է շա­հէն ու միայն շա­հէն։ Անոնց գո­յու­թիւնը ըն­կե­րու­թեան մը հա­մար տա­նելի կ՚ըլ­լայ միայն այն ատեն, երբ ան­դին կան տա­կաւին բազ­մա­թիւ մար­դիկ, որոնք չեն հա­մակեր­պած այս կա­տարուածին եւ իրենց ամ­բողջ էու­թեամբ կը փոր­ձեն դի­մադ­րել իրենց եւ ին­չու չէ ամ­բողջ հա­սարա­կու­թեան մը պա­տիւը փրկե­լու հա­մար։ Անոնք ինքնա­բերա­բար պի­տի յա­ջողին միակ չա­փանի­շը պա­հի ան­մի­ջական շա­հը կար­ծողնե­րու ձայ­նը կտրել եւ, եթէ ոչ ընդմիշտ բայց գո­նէ որոշ ժա­մանա­կի հա­մար ձայ­նա­փողը վերցնել եւ ըն­թացքին դար­ձեալ հոգ չէ թէ ժա­մանա­կաւոր տի­րապե­տել։ Բե­րել իր խի­զախ դի­մադ­րութիւ­նը։ Կոխկրտել «շահս, միայն շահս» աղա­ղակող վա­ճառա­կանի ձայ­նը։ Չէ՛ որ, հա­կառա­կոր­դը հզօր էր, Չէ՛ որ մենք մին­չեւ վերջ չէինք կրնար պայ­քա­րիլ իր դէմ, բայց գո­նէ ըսէին. «ըրաւ իր բո­լոր կա­րելին, բայց ու­ժը այսքա­նին բա­ւեց միայն»։ Իսկ այ­սօր բո­լորո­վին ու­րիշ բան է մեր հաս­ցէին ըսուելիք­նե­րը։ Մի՛ խրտչիք, երբ ըսեն թէ «ի՞նչ կը սպա­սէիք որ»։ այս դժբախտ պայ­մաննե­րու տակ իրենք են, որ իրա­ւացի դուրս եկան։ Մենք ենք, որ ամ­բողջ ազ­գով մէկ խա­ղալի­քը դար­ձանք հա­մայնքա­յին օլի­կարխնե­րու եւ չկրցանք պար­տադրել այն ինչ որ պատ­շաճ էր։ Խա­բուած ենք ժո­ղովուրդ։ Այս պա­հուն մե­զի հա­մար թե­րեւս աւե­լի կա­րեւոր հար­ցադրում է, ար­դեօ՞ք իս­կա­պէս խա­բուած ենք միամիտ յի­մարի մը նման, թէ ոչ նող­կա­լով ամէն ին­չը տես­նե­լով դիտ­մամբ խու­սա­փած ենք այդ ցե­խին մէջ մխրճուելէ։ Սա­կայն հար­ցումի որ պա­տաս­խանն ալ ստա­ցուի հե­տեւան­քը ան­փո­փոխ պի­տի մնայ՝ ազ­գո­վին տու­ժե­ցինք։ Ար­տօ­նեցինք որ մի ոմն պե­տական պաշ­տօ­նեայ յան­ձին Իս­թանպու­լի Կու­սա­կալ Վա­սիբ Շա­հինի ազատ հա­մար­ձակ իր կամ­քը պար­տադրէ մօտ 600 տա­րուայ աւան­դութիւն ու­նե­ցող աթո­ռի մը վրայ։ Այդ աթո­ռը ճիշդ է, որ իր պատ­մութեան մէջ ու­նե­ցած է ճգնա­ժամեր, որոնցմէ վերջ ի վեր­ջոյ դուրս եկած է մերթ դի­ւանա­գիտա­կան այս կամ այն ռազ­մա­վարու­թիւննե­րով, մերթ ալ պար­զա­պէս չա­րիքին յա­րատեւ չըլ­լա­լուն պարզ փաս­տով։

Իսկ այ­սօր զար­մա­նալիօրէն խա­ղալի­քի վե­րածուած ենք խմբա­կի մը ձեռ­քին մէջ, որոնք դոյզն իսկ չեն խպնիր բո­լոր այս պա­տահած­նե­րէն եւ տա­կաւին կը յա­մառին ըսե­լու թէ «կա­րեւոր է պե­տու­թեան հետ հա­մերաշ­խութիւ­նը»։ Այս խօս­քին դէմ ոչ մէկ առար­կութիւն։ Ան­շուշտ որ կա­րեւոր է պե­տու­թեան հետ հա­մերաշ­խութիւ­նը։ Ու­րեմն խնդրեմ մէ­կեր­նիդ գա­ցէ՛ք իմաց տուէք այդ նոյն պե­տու­թեան, որ­պէսզի ինքն ալ ուշքի գայ եւ հասկնայ թէ նոյնքան կա­րեւոր է ժո­ղովուրդին հետ հա­մերաշխ ըլ­լա­լու անհրա­ժեշ­տութիւ­նը։ Դուք որ պաշ­տօն ստանձներ էք պե­տու­թեան խօս­քե­րը հայ հա­սարա­կու­թեան պար­տադրե­լու հա­մար, խնդրեմ ան­գամ մըն ալ հա­կառա­կը փոր­ձե­ցէք եւ մեր կամ­քը փո­խան­ցե­ցէք պե­տու­թեան։ Պատ­մե­ցէք որ այս ժո­ղովուրդը ար­ժա­նի չէ նա­հան­գա­պետի մը քմա­հաճոյքնե­րով ուղղու­թիւն փնտռե­լու։ Ու­նի իր կարգ ու կա­նոնը, իր եր­կար տա­րինե­րէ եկած աւան­դութիւ­նը եւ գի­տէ թէ ինչ կա­նոնով, ինչ կար­գով պէտք է պատ­րիարք ընտրէ։ Ու­րեմն որ­պէս պե­տու­թիւն հե­ռու կե­ցէք սա հա­մերաշ­խութիւն կո­չուած վտան­գող անի­մաստ հա­շիւ­նե­րէ։ Այս ժո­ղովուրդը ո՛չ կռիւ ընե­լու ցան­կութիւն ու­նի, ո՛չ ալ իզուր տեղ խնդիր ստեղ­ծե­լու։ Անոր ու­զա­ծը շատ պարզ է, պատ­րիարք չու­նի Պատրիարքարանի մէջ եւ այս կացութիւնն ալ ընդունելի չէ։ Այսքան պարզ է մեր ցանկութիւնը եւ մենք այս պարզ ցանկութեան իրականանալուն համար ալ պիտի պայքարինք մինչեւ վերջ։