Տառապանքի երկար օրեր մեր առջեւ

Մօտ ապագային Միացեալ Նահանգներու մէջ պիտի կայանայ նախագահական ընտրութիւններ։ Այժմ աշխարհասփիւռ հեռուստակայաններ կը հաղորդեն երկու թեկնածուներու Գլինթընի եւ Թրամբի հեռուստաէկրաններէն սփռուած մենամարտի նկարահանումները։ Այդ բանավէ­ճերու տե­ւողու­թեամբ բազ­մա­պատիկ աւե­լի ժա­մերով դէ­տեր մեկ­նա­բանու­թիւններ կը ներ­կա­յաց­նեն եւ կը փոր­ձեն ժո­ղովրդին աւե­լի յստա­կաց­նել թէ ով, ինչ ըսել ու­զեց։ Վեր­ջա­պէս ամե­րիկա­ցիներ այս քա­րոզար­շա­ւի ըն­թացքին պի­տի յստա­կաց­նեն իրենց դիր­քո­րոշու­մը եւ անոնց ձայ­նե­րով այդ թեկ­նա­ծու­նե­րէն մէ­կը, որոշ ժա­մանա­կի հա­մար պի­տի դառ­նայ Միացեալ Նա­հանգնե­րու նա­խագահ կամ ալ հա­մայն աշ­խարհի կա­ռավա­րիչ։ Դժբախ­տա­բար յստակ իրո­ղու­թիւն է այս մէ­կը աշ­խարհի ներ­կայ դրու­թեամբ Միացեալ Նա­հանգնե­րու նա­խագա­հը միաժա­մանակ կը նշա­նակէ հա­մաշ­խարհա­յին կա­ռավա­րիչ։ Այս հանգրուանին աւե­լի կա­րեւոր է այն հար­ցումը թէ ինչ տե­սակ գոր­ծօններ դեր պի­տի կա­տարեն ժո­ղովուրդի կող­մնո­րոշ­ման հա­մար։ Օրի­նակ ամե­րիկա­ցի ժո­ղովուրդը դոյզն իսկ նկա­տի պի­տի ու­նե­նա՞յ աշ­խարհի հե­ռաւոր ծա­գերուն տե­ղի ու­նե­ցած ող­բերգու­թիւննե­րէն։ Այդ ող­բերգու­թիւննե­րը որե­ւէ կեր­պով դեր պի­տի ու­նե­նան իր ընտրու­թեան մէջ, թէ ոչ այդ բո­լորը իր օրա­կար­գին եր­բեք մաս պի­տի չի կազ­մեն եւ ամե­րիկա­ցին պի­տի խոր­հի միայն ու միայն իր էական խնդիր­նե­րը։ Հա­ւանա­բար երկրորդ վար­կածն է որ ի զօ­րու պի­տի ըլ­լայ, քա­նի որ նա­խապէս բա­զում ան­գամներ փոր­ձուած ենք եւ գի­տենք թէ ին­չը, ինչպէս կը քա­լէ։ Ու­րեմն ի՞նչ նշա­նակու­թիւն կրնայ ու­նե­նալ Թուրքիոյ նա­խագահ Ռէ­ճէփ Թայ­յիպ Էր­տո­ղանի յա­ճախա­կիօրէն կրկնած յան­կերգը ըստ որու «աշ­խարհ հին­գէն մեծ է»։ Էր­տո­ղան այս յան­կերգը կը կրկնէ պար­զե­լու հա­մար որ կա­րելի չէ ըն­դունիլ գեր­պե­տու­թիւննե­րու բա­ցար­ձակ տի­րապե­տու­թիւնը աշ­խարհի ըն­թացքնե­րուն ուղղու­թիւն տա­լու հա­մար։ Այստեղ նշուած հին­գը այն պե­տու­թիւններն են, որոնք իրենց հա­մար հա­ճելի չե­ղող որո­շումնե­րը մեր­ժե­լու իրա­ւունք կը վա­յելեն ՄԱԿ-ի մէջ։

Եկուր տես որ բազ­մա­թիւ երե­ւոյթներ կ՚ապա­ցու­ցեն թէ Էր­տո­ղանի այս առար­կութեան ետին ո՛չ թէ անար­դա­րու­թե­նէն ծա­գող դժգո­հու­թիւն մը կայ, այլ խա­ղէն դուրս մնա­ցած ըլ­լա­լու ընդվզու­մը։ Ան­շուշտ որ աշ­խարհ հին­գէն մեծ է, բայց այդ ընդվզու­մը ար­տա­սանե­լու հա­մար խօ­սելու ար­ժա­նի վեր­ջին մար­դը պէտք էր եղած ըլ­լար Էր­տո­ղան, քա­նի որ ան ընդհա­կառա­կը կը պար­տադրէ այս օրե­րուս Իրա­քի մէջ ՏԱ­ԻՇ-ի դէմ մղուած կռի­ւի պատ­ճա­ռաւ։ Էր­տո­ղան յա­ճախ կը խօ­սի իր երկրին հա­մար ար­ժա­նի տե­սած իրա­ւունքնե­րու շուրջ սա­կայն նոյն իրա­ւունքնե­րը կը զլա­նայ ու­րիշ բո­լոր եր­կիրնե­րէն։ Ան իր վրայ իրա­ւունք կը տես­նէ ու­րիշ եր­կիրնե­րու հո­ղային ամ­բողջու­թեան մի­ջամ­տե­լու հա­մար։ Պատ­մա­կան պատ­ճա­ռաբա­նու­թիւններ պի­տի ներ­կա­յաց­նէ եւ պի­տի պա­հան­ջէ որ ինք ճշդէ թէ ով պէտք է ահա­բեկիչ հա­մարուի կամ ով պէտք է բա­ցար­ձակ հնա­զան­դութեան դա­տապար­տուի։ Ներ­կայ երե­ւոյ­թը մտա­հոգիչ է հա­մայն մարդկու­թեան հա­մար։ Բո­լորս գի­տենք որ միացեալ նահանգներու հա­սարա­կու­թիւնը ընտրու­թեան պա­հուն եր­բեք նկա­տի պի­տի չու­նե­նայ իր քա­ղաքա­կան գոր­ծիչնե­րու որո­շումնե­րուն հե­տեւան­քով հա­մաշ­խարհա­յին մարդկու­թեան մատ­նուած տա­ռապանքնե­րը։ Նոյ­նիսկ կա­րելի է ըսել որ թե­րեւս դոյզն իսկ տար­բե­րու­թիւն պի­տի չու­նե­նայ թուրքիացի ընտրող­նե­րէն, որոնք վեր­ջին տա­րինե­րուն տրա­մաբա­նու­թեան բո­լոր չա­փանիշ­նե­րը մեր­ժե­լով լոկ կրօ­նական մեր­ձե­ցու­մով մը կը զօ­րակ­ցին նա­խագահ Էր­տո­ղանին։ Ի վեր­ջոյ հա­մայն մարդկու­թեան հա­մար մեր առ­ջեւ դրուած է տառապանքի օրեր, որոնցմէ իր բաժինն ալ կը ստանայ հոգնատանջ հայ ժողովուրդը։

Ափսոս որ այս դառն իրողութիւնը անփոփոխ կը մնայ որ թեկնածուն որ ալ յաղթահարէ։