ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ
dzovinarlok@gmail.com
Ինչո՞ւ են մարդիկ կինօ գնում։ Խնդիրներից շունչ քաշելու համար։ Սակայն կինօն առաջադրում է սեփական խնդիրները, որի պատճառով յաճախ մարդիկ լքում են դահլիճը, խուսափելով աւելորդ խնդիրներից։ Ահա Աննէ Զոհրայի «24 Շաբաթ» գերմանական ֆիլմը, որը չծնուած երախայի մասին է. նրա ծնունդը ողջ ֆիլմի ընթացքում հարցականի տակ է, քանզի սկզբից զոյգն իմանում է, որ երախան Դաունի համախտանիշ ունի, սակայն երբ ծնողները որոշում են այնուամենայնիւ կեանք տալ երախային, պարզւում է, որ նա նաեւ սրտի արատ ունի եւ ծնուելուն պէս պիտի վիրահատուի։ Այստեղ արդէն երախային կրող յղի կինը սկսում է երկմտել եւ հակառակ հօր պահանջին, որը պատրաստ է նոյնիսկ այդ արատով զաւակ ունենալ, մայրը իրեն իրաւունք չի վերապահում լոյս աշխարհ բերել մի էակ, որը ցաւ ու տառապանքներ է կրելու։
Սէր սիրեցեալի կորուստով
Համաձայնէք, որ կինօ գնալով հանդիսատեսը առաջին հերթին նախընտրում է դիտել որեւէ մի սիրավէպ եւ այդ տեսակէտից մի իւրայատուկ ֆիլմ առաջադրուեց ռեժիսոր Թոմաս Վինթերբերգի կողմից (ընեքրկ, 2015), որի անունը «Համայնք» էր։ Կին-տղամարդ-սիրուհի եռանկիւնու խնդիրը կնոջ խնդիրն էր դարձել, այսինքն կինը ընդունում էր իր ամուսնու նոր սէր ապրելու իրաւունքը, սակայն ֆիլմում մենք հետեւում էինք, թէ ինչպէս էր նա յաղթահարում այդ եռանկիւնուց առաջացած ցաւը։
Այս տարուայ անակնկալներից էր բասկերի (Իսպանիայում Բնակուող Ժողովուրդ) կինօն, որը շահեց հայ հանդիսատեսի սիրտը. դա ռեժիսոր Ասիեր Ալտունայի «Ամամա» եւ Լարա Իսախիռեի «Աշուն Առանց Պեռլինի» ֆիլմերն էին։ Չափազանց նուրբ, կիսաերանգներով արուած ֆիլմերը ուղղուած էին հոգու ամենախորը շերտերին։ Երկրորդ ֆիլմում հերոսուհին ստիպուած լքում է իր սիրած մարդուն, բայց սիրոյ կարօտը անսահման ցաւ է պատճառում։
Մրցանակակիր ֆիլմեր
Փառատօնի աւարտին յայտարարւում են երեք անուանակարգերում մրցանակ արժանացած ֆիլմերը.
Միջազգային խաղարկային մրցոյթում Ոսկէ Ծիրանին արժանացաւ խրուաթ ռեժիսոր Բրանկօ Շմիդտի «Բալերի Անունները» ֆիլմը։ Գիւղում տարեց մի զոյգ է ապրում։ Տղամարդը տնկում է տարբեր պտղատու ծառեր, սակայն անտեսում է կնոջ պատուիրած բալենիները տնկելուց։ Ընդհանրապէս մարդու տեղ էլ չի դնում, ինչպէս շատ տղամարդիկ, որոնք սովորութիւն չունեն կնոջ նկատմամբ սէր կամ հոգատարութիւն դրսեւորել։ Վերջապէս, կինը կորցնում է յիշողութիւնը եւ պարզ է դառնում, որ օրերը հաշւուած են… Այն ատեն ամուսինը ուշադիր է դառնում հիւանդ կնոջ հանդէպ, ցուցաբերելով ուշացած սէր։ Բալեր էլ է տնկում անշուշտ… ի յիշատակ կորցրած կնոջ։
«Արծաթէ ծիրան»ը շնորհուեց իրանական «Անմահը» ֆիլմին, որի ռեժիսորը Սեյեդ Հադի Մոհաղեղն էր։ Հզօր ֆիլմ էր, որի ամէն վայրկեանը յագեցած էր մեծագոյն իմաստով։ Պատանին խնամում էր իր պապին, որը հրաժեշտ էր ուզում տալ կեանքին, քանզի իր պատճառով վթար էր տեղի ունեցել եւ խլել իր ընտանիքի կեանքը։
Ժիւրիի յատուկ յիշատակում մրցանակը շնորհուեց պուլղարացի ռեժիսոր Իգլիկա Տրիֆոնովայի «Դատախազը, Դատապաշտպանը, Հայրը եւ Որդին» ֆիլմին։
Միջազգային վաւերագրական մրցոյթում Ոսկէ Ծիրանին արժանացաւ «Ձախ Ափի Հանդիման» ռեժիսոր Եւգէնի Գրիգորեւի ֆիլմը (Ռուսաստան)։ Շատ աւելի հետաքրքրական էր Արծաթէ Ծիրանին արժանացած «Տոն Ժուան»ը (ռեժիսոր Եժի Սլադկովսկի)։ Սակայն Ժիւրիի յատուկ մրցանակի արժանացած «Մանուկը» վաւերագրական ֆիլմերից ամենահզօրն էր։ Տարիներ առաջ պրազիլիացի Մարկուս Պրադոյի «Էստամիրա» ֆիլմը ցնցել էր ոչ միայն հայ հանդիսատեսին, քանզի արժանացել էր բազմաթիւ փառատօներում շուրջ 33 ազգային եւ միջազգային մրցանակների։ 5 տարի շարունակ նա հետեւել եւ նկարահանել էր իր հերոսուհուն, որը աղբանոցի բնակիչներից էր։ Այժմ Պրադուն նկարահանել էր Մանուկ մականունով ցմահ բանտարկեալին, որը պիտի ենթարկուէր մահապատժի, քանզի Ինդոնեզիայում թմրանիւթի թրաֆիկինգի համար ձերբակալուածը ոչ մի ներում չունէր։ Ֆիլմի հերոսը չափազանց համակրելի էր եւ մահապատժի սպասումը աննկարագրելի ծանր փորձութիւն էր, որին ոչ մի նոյնիսկ ամենադաժան յանցագործ արժանի չէ, սակայն եթէ ահաբեկչութիւն իրականացնողը խլում է գուցէ 100-200 կեանք, մինչդեռ թմրանիւթ վաճառողը՝ մինչեւ 10.000։
«Բալերի Անունները» ֆիլմը արժանացաւ նաեւ FIPRESCI մրցանակի, իսկ «Անմահը» նաեւ Էկումենիկ ժիւրիի մրցանակի։
Առանձին մրցանակի արժանացաւ Աննա Մելիքեանի «Սիրոյ Մասին» ֆիլմը, որը շնորհուեց առաջին անգամ՝ դա փառատօնի նախագահի մրցանակն էր։ Յիշեցնեմ, որ փառատօնի նախագահը ռեժիսոր Յարութիւն Խաչատրեանն է։
Ինչ վերաբերւում է մեր կինոյին, ապա հայկական կինօն դիտւում է Հայկական համայնապատկեր ազգային մրցոյթ անուանակարգում, որի մասին կը խօսենք յաջորդ թիւում։
