Ի՞նչ է անկիրթը կարգի բերելու եղանակը։ Ինչո՞վ կարելի է անկիրթին պարտադրել համաշխարհային մարդկութեան արժէքներու համակարգը։
Լրագրողուհի Պարչըն Եինանչի Երեւանեան այցելութենէն վերադարձին գրի առած յօդուածը մեզի կը թելադրէ խորհրդակցիլ վերեւի հարցումներու շուրջ։
Ատրպէյճանի իշխանութիւնները պատերազմական յաղթանակի մոլուցքով անընդհատ նոր պահանջներ կը պարտադրեն Հայաստանին։ Հայաստանի իշխանութիւնները իբրեւ պարտութիւնը ճաշակած կողմ, կը խուսափին հակառակորդի սպառնալիքներուն արժանի պատախանը տալէ։ Բայց մինչեւ ե՞րբ։
Այս սիւնակին վրայ նախապէս ալ գրած ենք «Իրաւունքը զօրաւորին է» անընդունելի հաստատումի մասին։
Ճիշդ ալ այս պիտի ըլլար համաշխարհային քաղաքակրթութեան նուաճումներու ձեռքբերումը։ Այս անարդարութեան դէմ պաշտպանութեան վահան մը պիտի դառնար ՄԱԿ։
Դառն փորձով տեսանք թէ այս տեսակի համաշխարհային կառոյցները անգամ խայտառակուած են բռնութենէ սնանող անկրթութեան դէմ։
Թրամբ վերոնշեալ անկրթութեան ջահակիրը կը համարուի բովանդակ աշխարհի վրայ։ Բայց բոլորս գիտենք թէ ան առանձին չէ մարդկային սկզբունքները ոտնակոխելու չար արարքին մէջ։
Իր բոլոր թերութիւններով, սխալներով հանդերձ Խորհրդային Միութեան գոյութիւնը ինքնին երաշխիք մըն էր նման չարիքը կանխելու համար։
Ոմանք ուշ, ոմանք շատ աւելի ուշ կը գիտակցին կորսուած արժանիքին։ Իսկ շատ աւելի մեծ զանգուած մը բոլորովին անտեղեակ է աշխարհի հաւասարակշռութիւններու խախտումէն։
Եթէ դիտենք Թուրքիոյ օրինակով, բացայայտ իմաստ մը ունէր օրէնսդիր, գործադիր եւ արդարադատական համակարգերու ինքնիշխանութեան սկզբունքը։ Այսօր եթէ երկրի ղեկավարումը ապահովող այդ երեք ուժերը հաւաքուած են մէկ անձի կամքին տակ, կ՚ապրինք այն ինչ, որ պաշարած է երկրի 86 միլիոն բնակչութիւնը։
Դարձեալ շատ սուղ պիտի հատուցենք լաիք պետութիւնը կրօնական սկզբունքներու զոհելու փոխարժէքը։
Գործող տնտեսական համակարգը ձեւաւորուած է միջազգային տնտեսագիտական կանոններու հիման վրայ։ Երբ նախագահ մը, լոկ իր կրօնական համոզումներու հետեւանքով փորձէ նուազեցնել տոկոսներու համեմատութիւնը, հետեւանքը կ՚ըլլայ ահռելի սղաճ։ Այդ սղաճի հետեւանքով նոյնիսկ իր հաւատարիմ կողմնակիցները երես կը դարձնեն, վասն զի Խրիմեան Հայրիկ ըսած էր. «Մեծ է հացին խնդիրը, զի մարդիկ հացով կ՚ապրին»։ Այս իրողութիւնը անտեսելով մարդկանց հաւատքով ապրիլը թելադրելը իսկական խաբկանք մըն է։ Արդարեւ այդ խաբկանքի հեղինակները ամբողջովին մատնուած են մսխումի ախտին եւ մարդկանց կը փորձեն համոզել թէ աղքատները հարուստներու բաղդատմամբ 500 տարի աւելի կանուխ պիտի մտնեն դրախտ։
Խնդիր չկայ։ Ուզողը ուզածին թող հաւատայ կամ հակառակը։ Խնդիրը կը ծագի այն պահուն, երբ մարդ արարած կը հրաժարի Աստուածատուր շնորհքէն, որ սովորաբար կը կոչենք խելք։ Վերջապէս մեզ անասունէն զատորոշողը, ասուն դարձնողը ճիշդ ալ այդ խելքն է։ Եթէ մերժենք խելքի գործածութիւնը, անդին կը մնայ շան հաւատարմութիւնը, իշու տքնաջան աշխատասիրութիւնը կամ փիղի համբերութիւնը։
Եթէ շրջապատուած ենք բազմաբնոյթ չարիքով, ելքի միջոցը բարիքի յաղթանակն է։
Փորձի դաշտը կազմուած է մարդ ըլլալու կամ չըլլալու քննութիւնը իրականացնելու համար։