ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

ԾՈՎԻՆԱՐ ԼՈՔՄԱԿԷՕԶԵԱՆ

Վլատիմիր Աբրահամեան-80

Երեւանի Նկա­­րիչ­­նե­­­րի Միու­­թիւնում Նո­­յեմ­­բե­­­րի 16-21 –ին կա­­յացաւ վաս­­տա­­­կաւոր նկա­­րիչ Վլա­­տիմիր Աբ­­րա­­­համեանի ան­­հա­­­տական ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սը, նո­­ւիրո­­ւած նրա 80-եայ յո­­բելեանին։

Ամէն ան­­գամ, երբ այ­­ցե­­­լում եմ որե­­ւէ հայ նկար­­չի ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սը, որին մինչ այդ ծա­­նօթ չէի եւ պարզւում է, որ տե­­սածս մեծ արո­­ւես­­տա­­­գէտի գոր­­ծեր են, ինձ այնպէս եմ զգում, ինչպէս ծա­­ռաւած լեռ­­նագնա­­ցը, ով լեռ­­նե­­­րում անսպա­­սելիօրէն գտնում է բաղ­­ձա­­­լի ջրի աղ­­բիւր։ Այս ան­­գամ այդ նկա­­րիչը Վլա­­տիմիր Աբ­­րա­­­համեանն էր, ով էու­­թեամբ ազ­­նիւ, պարզ ու մա­­քուր էր, ինչպէս լեռ­­նա­­­յին աղ­­բիւրը։ Այո՛, բարձր արո­­ւեստն է մեր հացն ու ջու­­րը, յատ­­կա­­­պէս այս տագ­­նա­­­պալի ժա­­մանակ­­նե­­­րում, երբ յոյ­­սի մի նշոյլ ան­­գամ չի ար­­կայծում, եւ շնոր­­հա­­­կալու­­թիւն մեծն արո­­ւես­­տա­­­գէտի ըն­­տա­­­նիքին, տիկ­­նոջն ու երեք որ­­դի­­­ներին եւ Աբ­­րա­­­համեանի հար­­սին՝ Նա­­րա Եփ­­րե­­­մեանին, ով լի­­նելով արտ մե­­նեջեր՝ 10 տա­­րի է եղել է Վար­­պե­­­տի ցու­­ցա­­­հան­­դէսնե­­րի կազ­­մա­­­կեր­­պողն ու հա­­մադ­­րո­­­ղը։ Ափ­­սոս, որ Վլա­­տիմիր Աբ­­րա­­­համեանը կեան­­քից հե­­ռացաւ ան­­ցեալ տա­­րի, եւ այս ան­­գամ իր ան­­հա­­­տական ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սը, նո­­ւիրո­­ւած նկար­­չի 80-ամեակին կա­­յացաւ առանց իր ֆի­­զիկա­­կան ներ­­կա­­­յու­­թեան։ Սա­­կայն շա­­տերի հա­­մար իր արո­­ւես­­տը եղաւ բա­­ցայայ­­տում, ծնունդ մի նոր, մինչ այդ չտես­­նո­­­ւած Աստղի հայ­­կա­­­կան կեր­­պա­­­րուես­­տի երկնա­­կամա­­րին։

Սրահ մտնե­­լուն պէս հաս­­կա­­­ցայ, որ նկար­­չի տա­­ղանդն աշ­­խարհի չափ մեծ է, իսկ դա նշա­­նակում է, որ աշ­­խարհը պէտք է նրան ճա­­նաչէր, բայց մի՞ թէ մենք ինքներս ճա­­նաչում ենք մեր մե­­ծու­­թիւննե­­րին։ Կաս­­կա­­­ծում եմ։ Ուստի մե­­ծու­­թիւննե­­րը կա­­րիք ու­­նեն անցնել ճա­­նաչ­­ման ու­­ղին, որը հան­­դէս կու գայ առա­­ջին հեր­­թին որ­­պէս ինքնա­­ճանա­­չում, այ­­նուհե­­տեւ աշ­­խարհա­­ճանա­­չում, որով­­հե­­­տեւ արո­­ւես­­տա­­­գէտը, որ­­քան էլ սնո­­ւի ազ­­գա­­­յին աւան­­դոյթնե­­րից, միեւ­­նոյնն է, նա չի մնում ազ­­գա­­­յին մշա­­կոյ­­թի շրջա­­նակ­­նե­­­րում. իր արո­­ւես­­տը դա ներդրում է հա­­մաշ­­խարհա­­յին արո­­ւես­­տի շտե­­մարա­­նի մէջ։

Սո­­վորա­­բար մար­­դիկ կեր­­պա­­­րուես­­տի գոր­­ծերն ըն­­կա­­­լում են հա­­մեմա­­տու­­թեամբ։ Հա­­մեմա­­տում են կամ բնօ­­րինա­­կին, այ­­սինքն բնու­­թեան հետ եթէ դա բնա­­պատ­­կեր է, կամ տո­­ւեալ մար­­դու հետ, եթէ դա իր դի­­ման­­կարն է, իսկ ով քիչ թէ շատ ծա­­նօթ է արո­­ւես­­տի պատ­­մութեանը, ապա հա­­մեմա­­տում է այս կամ այն յայտնի ստեղ­­ծա­­­գոր­­ծո­­­ղի հետ։ Օրի­­նակ, մի այ­­ցե­­­լու կար­­ծես գաղտնիք բա­­ցայայ­­տեց,եւ սրա­­հից դուրս գա­­լու ժա­­մանակ նե­­տեց, թէ «Ազ­­դո­­­ւել է Մո­­դիլիանիից»։ Գտաւ նմա­­նու­­թիւնը Մո­­դիլիանիի (1884-1920) հե՞տ, իսկ Փոլ Սե­­զանի, Փի­­կասո­­յի հետ նմա­­նու­­թիւն չգտա՞ւ ար­­դեօք։ Կամ Բաժ­­բեուկ-Մե­­լիքեանի եւ Սեդ­­րակ Առա­­քելեանի հետ։ Մէ­­կը միւ­­սի նման են, ինչպէս մի մար­­դը՝ միւ­­սին, եւ այ­­նո­­­ւամե­­նայ­­նիւ նման չեն, ինչպէս մի ան­­հա­­­տակա­­նու­­թիւնը՝ միւ­­սի։ Մեծ արո­­ւես­­տա­­­գէտը ոչ ոքու նմա­­նակը չէ, նրա արո­­ւես­­տը դա ծած­­կա­­­գիր է, որը վեր­­ծա­­­նելով հնա­­րաւոր է գտնել հա­­մաշ­­խարհա­­յին կեր­­պա­­­րուես­­տի նկա­­րագի­­րը։ Վլա­­տիմիր Աբ­­րա­­­համեանն ու­­սումնա­­սիրել էր դա սկզբից Թեր­­լե­­­մեզեանի անո­­ւան գե­­ղարո­­ւես­­տա­­­կան ու­­սումնա­­րանում, յե­­տո՝յ Երե­­ւանի գե­­ղարուես­­տա-թա­­տերա­­կան ինստի­­տու­­տում, այ­­նուհե­­տեւ դա­­սաւան­­դել էր այդ ու­­սումնա­­կան հաս­­տա­­­տու­­թիւննե­­րում։

Ծնո­­ւել է 1941-ին Հրազ­­դա­­­նի շրջա­­նի (այժմ Կո­­տայ­­քի մարզ) Բջնի գիւ­­ղում։ Ըն­­տա­­­նիքում ոչ ոք չէր նկա­­րում, Վլա­­տիմիր Աբ­­րա­­­համեանի ու­­սուցիչն ու ոգե­­ւորողն եղել է իր գիւ­­ղի գե­­ղեց­­կութիւ­­նը, որը նա սկսել է պատ­­կե­­­րել ար­­դէն Երե­­ւանի Նոր­­քի միջ­­նա­­­կարգ դպրո­­ցում սո­­վորե­­լիս...

Ցու­­ցա­­­հան­­դէ­­­սում առա­­ջին ան­­գամ ցու­­ցադրո­­ւեցին Աբ­­րա­­­համեանի նկա­­րազար­­դումնե­­րը։ Ձե­­ւաւո­­րել էր 300 գիրք։ Կար­­դում էինք այդ գրքե­­րը՝ հե­­քիաթ­­ներ, վա­­ւերագ­­րա­­­կան, պատ­­մա­­­կան կամ գե­­ղարո­­ւես­­տա­­­կան, եւ չէինք անդրա­­դառ­­նում նկա­­րազարդման հե­­ղինա­­կին. այ­­ցե­­­լու­­նե­­­րը առանձնա­­յատուկ բերկրանք ապ­­րե­­­ցին անակնկալ բա­­ցայայ­­տումից...։