DOSYA

Agos’ta 6 Mart’ta Hüsnü Gürbey ve Mahsuni Gül tarafından yayımlanan “Harputlu bir Ermeni’den Mustafa Kemal Atatürk'e mektup” başlıklı yazı muhtemelen 1937 sonlarında kaleme alınmış “B. G. Karapetyan” imzalı bir mektubu Türkiye gündemine taşıdı. Karapetyan’ın mektubunda dile getirdiği önemli uyarılar vicdan ve adalet duygularının askıya alındığı, hayali iç ve dış düşman paranoyasına esir düşmüş günümüz Türkiyesi için de önem ve güncelliğini korumaktadır: “Vicdan duygusunun ehemmiyetini ve rolünü kavrayan ve onun lüzumuna kani olan ferdlerden teşekkül edecek bir millet veya bir devlet, kemiyet itibarile ne kadar küçük olursa olsun onu dâhilden ve hariçten kimse mağlup edemez.”

Siren Bora’nın kaleme aldığı ‘Birinci Juderia: İzmir’in Eski Yahudi Mahallesi’ kitabı İzmir Musevi Cemaati Vakfı Yayınları ve Gözlem Yayın’ın işbirliğiyle yayınlandı. İzmir Musevi Cemaati Vakfı Yayınları tarafından İzmirli Yahudilerin tarihine ve kültürüne odaklanan bir serinin ilk kitabı olan eserde, İzmir’in ilk Yahudi mahallesinin tarihi 17. yüzyıldan günümüze kadar ele alınıyor. İzmir ve çevresi üzerine yazdığı kitaplarla tanınan Dr. Siren Bora ile dünden bugüne İzmir’i ve İzmir Yahudi toplumunu konuştuk.

1996 yılında Agos’un Diriliş Yortusu’nda yayınlanmasına anlam atfedenlerin bakışı ise tümüyle farklıydı. Cumhuriyet tarihi boyunca hakları gasp edilen Türkiye Ermenileri ilk kez kamusal alanda seslerini yükseltecekleri, uğradıkları haksızlıklara itiraz edecekleri bir basın organına kavuşuyorlardı

İşte 25 yıl öncesinde, Agos’un ilk 2,5 ayında yazı işleri masasının üzerinde duran en yakıcı haber konuları… İlk 10 gazetede işlenen, bugün de işlense “güncel” olacak konular…

Pınar Yıldız’ın ‘Kayıp Hafızanın İzinde: Sinemada Geçmişle Yüzleşme, Yas ve İnkâr’ başlıklı kitabı Metis Yayınları’ndan çıktı. Halen Almanya’da Berlin Frei Üniversi-tesi’nde, sinema, toplumsal cinsiyet, göç ve hafıza alanlarında çalışmalarını sürdüren Dr. Pınar Yıldız ile kitabından yola çıkarak, ‘Kesik’, ‘Ararat’, ‘Saroyan Ülkesi’ gibi sinema yapıtları üzerinden geçmişle yüzleşme konusunda konuştuk.

Araştırmacı Mahsuni Gül, devlet arşivlerinden yine ilginç bir belge çıkardı. Türkiye Ermenileri Patriği Karekin Haçaduryan’ın 6-7 Eylül 1955 pogromu sonrasında 1958 yılında Başbakan Adnan Menderes’e yazdığı mektup, gayrimüslimlere yönelik baskı ortamının sürdüğünü gösteriyor.

Dr. Ümit Kartoğlu, 2001-2018 yılları arasında Dünya Sağlık Örgütü’nün Cenevre’deki Genel Merkezi’nde aşı kalitesi ile ilgili danışman olarak görev yaptı. Halk Sağlığı Uzmanı olan Dr. Kartoğlu, Türkiye’de sağlık sisteminde her kademede çalışmış olmasının yanı sıra uluslararası anlamda da çok önemli bir tecrübeye sahip. Dr. Kartoğlu’nun ‘Pandemiden Bir Çıkış Stratejisi Olarak Aşı’ adlı makalesi bu hafta İletişim Yayınları’ndan çıkan, ‘Pandeminin Düşürdüğü Maskeler’ başlıklı derlemede yer aldı. Dr. Kartoğlu ile pandemiyle ilgili aşı tartışmalarını ve 1 Mart’ta alınan ‘önlemlerin gevşetilmesi’ kararlarını konuştuk.

Hüsnü Gürbey ve Mahsuni Gül, 83 yıldır devlet arşivinde bulunan çok ilginç bir belgeye ulaştı. 1937 sonlarında, B.G. Karapetyan isimli bir Harputlu Ermeni, Atatürk’e bir mektup yazmış. Karapetyan mektubunda 1909'dan 1915'e Ermeniler'in başına gelenlere dair gelişmeleri sıralıyor, bunların analizini yapıyor ve Türkiye için tüm halkların özgürlük taleplerine yanıt verecek yeni bir yapı öneriyor.

Hrant Dink Vakfı’nın 2016’da başlattığı Batı Ermenicesi Programı’nda 2021 bahar dönemi sürüyor. 21 Şubat Dünya Anadili Günü vesilesiyle, programın katılımcılarına, Batı Ermenicesi öğrenmek istemelerinin nedenlerini, dili öğrenirken karşılaştıkları sorunları ve geliştirdikleri çözümleri sorduk. Geçen hafta başladığımız dosyanın ikinci bölümünü yayımlıyoruz.