Türkiye’de Gezi olayları ile ilgili hükumetin bir aydan fazla süredir sergilediği tavır ve yaklaşım Azerbaycan ve Türkiye’nin gerçekten de “kardeş” ülkeler olduklarını ve bu kardeşliğin içinde nice benzerliklerin olduğunu gösterdi. Hem Aliyev hem Erdoğan savunmacı bir şekilde, dışarıdan gelen hiçbir eleştiriyi kabul etmiyor ve aynı fikirde olduklarını tekrar ederek adeta kamuoyuna kardeşlik mesajları veriyorlar.
Bir komplo iki devlet
Arzu Geybullayeva
Türkiye’de Gezi olayları ile ilgili hükumetin bir aydan fazla süredir sergilediği tavır ve yaklaşım Azerbaycan ve Türkiye’nin gerçekten de kardeş ülkeler olduklarını ve bu kardeşliğin içinde nice benzerliklerin olduğunu gösterdi.
İlham Aliyev her ne kadar aksini ispat etmeye çalışsa da iktidara demokratik seçimlerle gelmedi. 2003 yılında hükümeti devralan oğul Aliyev sıkı kontrol altında otoriter bir sistem kurmayı başardı. Muhalefeti sıkıştıran Aliyev ülke içinde kendisine ve partisine karşı çıkabilecek hemen herkesi susturdu. Avrupa Konsey üyesi olan Azerbaycan’da diğer üye ülkelere kıyasla çok daha fazla siyasi mahkûm bulunuyor. Ülkeyi terk etmek zorunda kalmış olan pek çok aktivist de cabası… Diğer yandan Azerbaycan’da medya da devletin kontrolü altında…
Başbakan Tayyip Erdoğan, Aliyev’den farklı olarak iktidara demokratik seçimlerle geldi, ancak aralarındaki fark giderek azalıyor. Türkiye’de basın üzerindeki baskılar malum, ancak Azerbaycan’a göre durup daha iyi sayılabilir. Buna rağmen tutuklanan gazeteci sayısında Türkiye Çin’i geçti. İki liderin benzer başka yanları da var. Mesela ülkelerinde uygulamak istedikleri veya uygulamakta oldukları gerçeküstü kentsel dönüşüm projeleri… Başbakan Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Aliyev kendi coğrafyalarında bölge lideri olmayı arzuluyor ve ikisi de giderek otoriterleşiyor. Ancak kardeşlerin en büyük benzerliği komplo teorilerine verdikleri önem...
Kim bu ‘dış mihrak’
Azerbaycan’da her protestodan Batı sorumlu… Cumhurbaşkanlığı Dış İlişkiler daire başkanı Novruz Mammadov’a göre “Bazıları Müslüman bir devletin sahip olduğu hızlı ve başarılı bir gelişimi kabul etmekte zorlanıyor.”
Bu dış mihrakların kim oluğuna dair bir bilgi yok ama onlar hep Azerbaycan’a kötülük yapma peşinde. 7 Haziran’da Cumhurbaşkanı Aliyev, kendi partisi Yeni Azerbaycan’ın 7. kongresinde de dışardan Azerbaycan’a karşı kurulan komplolardan bahsetti. “Azerbaycan dünyada büyük saygıyı kazanmayı başardı. Ama buna rağmen bazı çevreler bizim başarılı gelişimimizi ‘sindiremiyor’. Onlar bizim başarılarımızı kıskanıyorlar. Tüm dünyayı saran kriz sırasında Azerbaycan’ın hala gelişiyor olmasını kabul edemiyorlar. Onların kim olduğunu biliyoruz! Son 10 yıl içinde tüm provokasyonlara, baskı ve karalama kampanyalarına rağmen gittiğimiz yön değişmedi ve biz istikametimizden sapmadık. Bir kişi haklı olduğunu ve emin olduğunu biliyorsa, onun yolunda sapma olmamalıdır.”
Kardeş ülke Türkiye’de de benzer bir retorik son zamanlarda çok popüler. Başbakan Erdoğan ve AKP’nin diğer yöneticileri ülkeyi baştan aşağıya silkeleyen Gezi Parkı protestolarının ‘dış mihraklar’ tarafından planlanıp yönetildiğini savunmakta hiç gecikmedi. Bu kez Türkiye’nin siyasi ve ekonomik ilerlemeyi sindiremeyenler sahnedeydi. Hükümet bu dış mihrakların Yahudiler, yabancı basın, Illuminati, Avrupa Parlamentosu, ABD ve Almanya gibi güçlerin olduğunu kanıtlamanın peşinde. Azerbaycan’da ise genel olarak en büyük düşman Ermenistan, peşinden de yabancı basın ve uluslararası insan hakları örgütleri geliyor.
Başbakan Erdoğan sosyal medyayı protestoları kışkırtan bir “baş belası” olarak tanımlarken Aliyev hükümeti sosyal medyanın psikolojik rahatsızlıklar, aşırı şişmanlık gibi hastalıklara yol açtığını öne sürüyor.
Hem Aliyev hem Erdoğan savunmacı bir şekilde, dışarıdan gelen hiçbir eleştiriyi kabul etmiyor ve hatta aynı söylemi kullanarak yanıt veriyor: “Gidin kendi ülkenizde ve çevrenizde yaşananlara bakın, kendi sorunlarınızı çözün, ekonominizi kalkındırın, sonra bize gelip ders verirsiniz.”
Görünen o ki, kendi coğrafyalarında lider olmak isteyen iki ülke lideri eleştiriye çok daha açık olmalı.
