2 Ekim Salı günü saat 19:30 sıralarında Başbakan Paşinyan, facebook sayfasından halka Ermenistan Parlamentosu’nun aldığı erken seçimi engelleyen yeni düzenlemeyi haber vererek, protesto için parlamento önüne gelmeleri çağrısında bulundu. 20 dakika içinde başlayan protesto gösterileri saat 21.00 sularında Nisan ayındaki protestoları aratmayacak bir kalabalığa dönüştü. Ermenistan’ın başkentinde 2 Ekim gecesi ne yaşandığını tam olarak anlamak için, birkaç ay geriye gitmemiz gerekiyor.
Nisan ayındaki protestolar ile Ermenistan halkı, Serj Sarkisyan’ı istifaya zorlamıştı. Başbakanlık koltuğu için Parlamento seçime gitmiş, Yelq bloğu, %7 koltuk sayısına sahip olduğu halde, diğer üç meclis grubu; yani Ermenistan Cumhuriyet Partisi (Sarkisyan’ın partisi), Ermenistan Devrimci Federasyonu (Taşnaklar), ve Müreffeh Ermenistan partileri halkın isteğine karşı gelemeyerek Paşinyan’ı başbakan seçmişlerdi.
Hızla devlet kademelerinin üst düzey yöneticilerini Cumhuriyetçilerden arındıran Paşinyan, yolsuzluk operasyonlarına başlamıştı. Eski lider Koçaryan başta olmak üzere, birçok bürokratı hukuk önüne çıkartmıştı. “Eskiler” ise yine sisteme sızarak, “güçlerini” göstermiş, önemli yerlerdeki kişileri satın almış, kısaca gerekli cezalardan kurtulmuşlardı.
Belediye seçimleri zaferin habercisi
Bu tablo içinde yeni hükümet Paşinyan başbakanlığında olmakla birlikte bakan yardımcısı ve diğer görevlerde Taşnak ve Müreffeh Ermenistan Partisi üyelerinden oluşuyordu. Fakat Parlamento’nun ezici çoğunluğu hala Koçaryan-Sarkisyan “ortakları” olan milletvekillerinden oluşuyordu.
Geçen haftalarda yapılan Yerevan Belediye seçimlerinde Paşinyan bloku temsilcilerinden Hayk Marutyan’ın %81 oy alması ilerideki Parlamento seçimlerinde Paşinyan’ın ezici bir zafer kazanacağının habercisi olmuş, Paşinyan Aralık’ta erken seçimlere gidileceğini açıklamıştı.
Ancak Parlamentodaki üç kuvvet, Ulusal Meclis'in seçim kurallarını değiştirmek için salı günü gizli bir oturumla yeni düzenlemeyi kabul etti. Paşinyan haberi alır almaz halkın kararı boykot etmesini istedi ve bu yasa tasarısını lehine oy veren parlamenterlerin "karşı-devrimci" olduklarını söyledi.
Gizli oturuma tepki
Bu güçler, seçimlerin Mayıs'tan sonra yapılması gerektiğine karar verildiğini söylüyorlar. Onlara göre, ülke çapındaki seçimlere hazırlanmak için yeterince zaman yok ve bu demokratik değil. Mevcut tabloda gidilecek erken seçimde mağlup olacağını tahmin eden Cumhuriyeti Parti, Müreffeh Ermenistan ve Taşnaksutyun’un kararına tepki duyan halk yine meydana çıktı ve parlamento önünde toplandı.
Başbakan Paşinyan bu oylamada evet diyen partilerin koalisyondaki bakanlıklarını iptal edeceğini söyledi ve miting sırasında görevlerine son veren belgeleri imzaladı. ABD’de olduğu halde sabahın erken saatlerinde Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan da belgeleri onayladı.
Paşinyan’ın erken seçim planı
Paşinyan ilk başta Cumhurbaşkanı Sarkisyan'ın yasayı onaylaması durumunda istifa edeceğini söyledi. Cumhurbaşkanının yasayı onaylaması için 21 gün süresi var. Gece geç saatte Parlamento'ya girip Cumhuriyetçiler ile görüşen Paşinyan halka erken seçime gidilebilmesine imkan sağlayacak yeni planını sundu. Buna göre, Paşinyan, Müreffeh Ermenistan ve Taşnaksutyun partilerinden birçok bakan ve valiyi görevden alma talimatlarının yürürlüğe girmesinin ardından kendisinin de istifa edeceğini söyledi.
Paşinyan, "Bakan ve valileri görevden alma kararı yasal olarak yürürlüğe girdiğinde istifa edeceğim, ancak Başbakanlık yükümlülüklerini vekaleten yerine getireceğim. Eğer milletimiz erken seçimin yapılmasını istiyorsa, yeni Başbakan seçmelerine izin vermeyeceğiz" açıklamasında bulundu. Paşinyan'ın yeni stratejisi parlamentonun yeni bir başbakan seçememesi ve kanun gereği otomatikman erken parlamento seçimlerinin düzenlenmesi.
Taktik istifa üzüntü yarattı
Paşinyan diğer parlamenterlerin bu planı kabul ettiklerini söylese de, halk Cumhuriyetçilere pek güvenmiyor ve son anda bir oyun oynanacağından şüpheleniyor. Paşinyan’ın geleceği sağlama almak için bile olsa istifa etmesini ise üzüntüyle karşılıyorlar.
Durum karışık olsa da, güç Paşinyan’dan yana sokaklara dökülen halk bize bir kaç şey anlatıyor.
- Paşinyan 4 ay sonra bile, bir sözü ile halkın büyük kısmını sokağa dökebiliyor. Başına geçirdiği kasketi ile tekrar devrimci olan Paşinyan, eski sisteme meydan okumaktan vazgeçmiyor.
-Serj Sarkisyan tarafından devrimden önce Cumhurbaşkanlığı görevine atanan Armen Sarkisyan, Paşinyan’a sempati ile bakıyor. Halk iradesini önemsiyor, bu kanunu imzalamayacağını belirtiyor. Koçaryan ve çevresinden olmayan, uzun yılların önemli diplomatlarından Cumhurbaşkanı Sarkisyan, Paşinyan’ın grubundan olmasa da Ermenistan halkı ve demokrasinin kök salabilmesi için büyük bir şans.
- Koçaryan dönemi oligarklarından Tsarukyan’ın partisi parlamentodaki bu duruşu ile Paşinyan’a bir armağan vermiş oldu, parlamentoda kalabilecekleri halde ayaklarına sıktılar.
- Taşnaksutyun partisi ise gittikçe düşen oylarının ardından Ermenistan topraklarında siyaseti terk edercesine girdiği yanlış yoldan nasıl çıkacağını kendisi de kestiremiyor.
-Cumhuriyetçilerin durumu ise ortada. Halkın büyük kısmı için bu parti kapatılması, üyelerinin hukuk önüne çıkartılması gereken bir oluşum. Kısaca Ermenistan’ı çökerten en büyük grup.
-Son olarak hukukçular yeni düzenlemenin Anayasaya aykırı olduğunu söylüyorlar, bu Cumhurbaşkanı’nın bu tasarıyı tamamen rafa kaldırabileceği anlamına geliyor. Oysa Paşinyan erken seçimlere gidebilmek uğruna istifa yoluna giriyor ve riskli bir oyun oynuyor . İstifasının ardından 16 gün sürecek belirsizlikten sonra erken seçimlere gidip gidilemeyeceğini hep beraber göreceğiz.
Tüm bunlar olup biterken, belki de en iyi haber Parlamento binası bahçesinin artık halka açık olacağı. Dün eylemler sırasında Parlamentoya giren halk, bundan sonra serbestçe alanı ziyaret edebilecek. Çarşamba sabahı saat 04.00 kadar devam eden gösterilerde, halk bu bahçede Aznavour şarkıları söyledi, tekrar “Biz Kazanacağız” sloganları attı.
