Yeniköy Panayia Rum Ortodoks Kilisesi ve Mektebi Vakfı tarafından yürütülen Sivil Toplum Diyaloğu Programı kapsamında başlatılan ‘Sosyal Medya ve Azınlıklar’ projesinin önemli bir ayağı olan ‘Sosyal Medya ve Gayrimüslim Azınlıklar Araştırması’ yayımlandı.
KONDA Araştırma Şirketi’yle birlikte yürütülen ve koordinatörlüğünü Cemre Baytok’un üstlendiği anket çalışması, 567’si online formla, 179’u ise kâğıt anketle olmak üzere, 746 kişiye ulaşarak yapıldı. Sosyal medyada yer alan gayrimüslim azınlıkların profilini çıkarmayı amaçlayan 67 sorulu ankette, çarpıcı sonuçlar yer alıyor.
Büyük çoğunluk İstanbul’da yaşıyor
Ankete katılanların yüzde 92,4’ü İstanbul’da yaşarken, Türkiye’deki diğer illerde yaşayanların oranı yüzde 5,4’te kalıyor. Bu istatistikler, katılımcıların ebeveynleriyle karşılaştırıldığından ise ortaya çarpıcı bir sonuç çıkıyor. Katılımcıların annelerinin yüzde 44’ü Türkiye’nin başka bir şehrinde doğmuşken, babalar için bu oran yüzde 49,1.
Katılımcıların yüzde 51’i, yaşadıkları şehir veya ülke için ‘100 yıldır burada yaşıyoruz’ diyor. Yüzde 42’si ise şu anda yaşadıkları şehre sonradan göç ettiklerini söylüyor.
Üniversite mezunları çoğunlukta
Ankete katılanların yüzde 43’ü kadın, yüzde 57’si erkeklerden oluşurken; yüzde 25’i 14-28 yaş aralığındaki gençlerden, yüzde 37 oranında 29-43 yaş aralığındaki orta yaşlılardan ve yüzde 38 oranındaki 44 yaş ve üzeri orta yaş üstü katılımcılardan oluşuyor. Türkiye ortalamasına çok yakın olan bu verilerin tersine, katılımcıların eğitim durumu ortalamanın çok üzerinde. Katılımcıların yüzde 13’ünün lise altı, yüzde 25’inin lise, yüzde 62’sinin de üniversite düzeyinde eğitim aldıkları sonucunu veren bu istatistik, KONDA’ya göre, anketin online yapılmasından kaynaklı.
Yüzde 35 azınlık okullarından mezun
Katılımcıların yüzde 35’i azınlık okullarından mezun olurken, yüzde 37’si özel okullarda, yüzde 28’i ise devlet okullarında eğitim almışlar
Yüzde 1,4 devlette çalışıyor
Görüşülen kişilerin üçte biri özel sektörde maaşlı olarak çalışıyor, beşte biri ise ticaret ile ilgileniyor. Onda birlik bir kesim ise doktor, mimar, avukat gibi serbest meslek alanlarında çalışıyor. Katılımcıların yüzde 8,8’i ev kadını, yüzde 6,3’ü ise işsiz. Yüzde 11,7’i öğrenci olan katılımcıların yalnızca yüzde 1,4’ü devlette çalışıyor. Bu katılımcıların çoğunun üniversitede akademik personel olduğu tahmin edilirken, bu istatistik devletin ayrımcı politikalarını açıkça ortaya koyuyor.
Kendilerini kültürle tanımlayanlar çoğunlukta
Ankete katılan kişilere yöneltilen “Kimliğinizi hangi 2 öğe üzerinden tanımlarsınız?” sorusunda, en yüksek oranda söylenen 3 unsur kültür, aile ve din olarak ön plana çıkıyor. Türkiye genelinde bu çerçevede vatan ve etnik köken öne çıkarken, gayrimüslim toplumlarda bu iki unsur aşağılarda yer alıyor. Ankette aynı kapsamda yer alan “hayat tarzı kümesi” kapsamında, katılımcıların yüzde 41’i kendisini ‘geleneksel-kültürel’, yüzde 2’si ‘dindar-muhafazakâr’, yüzde 57’si de ‘modern’ olarak tanımlıyor. Musevi katılımcılar, en yüksek oranda kendisini ‘modern’ olarak tanımlayanlar olurken, kendine en fazla ‘dindar-muhafazakâr’ diyenler Katolik Ermeniler.
Yüzde 35’i dindar
KONDA’nın yaptığı sınıflandırmaya göre, katılımcıların yüzde 5’i kendini çok dindar, yüzde 30’u dindar, yüzde 46’sı inançlı, yüzde 19’u ise inançsız olarak tanımlıyor. Ermenilerin ise yüzde 3,6’sı çok dindar, yüzde 32’si dindar, yüzde 42,6’sı inançlı, yüzde 21,8’i inançsız kategorisine giriyor. Gayrimüslim azınlık toplumlar arasında, kendilerini en çok dindar olarak tanımlayanlarsa Katolik Süryaniler.
Öncelik haber takibinde
İnternet kullanım alışkanlıklarına bakıldığında 4 önemli başlık ön plana çıkıyor. Katılımcıların yüzde 79’u haberleri takip etmek için interneti kullanırken, yüzde 68’i iş için, yüzde 66’sı arkadaşlarla/akrabalarla sohbet etmek ve haberleşmek, yüzde 49’u ise bankacılık işlemi yapmak için internet başına geçiyor.
Facebook ilk sırada
Katılımcıların yüzde 85’i sosyal medya araçlarından Facebook’u kullanırken, Instagram kullanımı da Türkiye ortalamasının (% 12) çok üzerinde. Sosyal medya araçlarını kadınlar daha çok kullanırken, Instagram hariç sosyal medya araçlarını en yoğun kullanan grup Museviler olarak öne çıkıyor.
Katılımcıların yüzde 35’i sosyal medyada hak ihlaline uğruyor
Katılımcıların yüzde 65’i sosyal medyadaki paylaşımları yüzünden hak ihlaline uğramadığını söylerken, yüzde 15’i sosyal medyada hakarete uğradığını söylüyor. KONDA, özgürce görüşlerini ifade edenlerin oranının düşük olmasının, bu oranı da düşürdüğü yorumunu yapıyor.
Yüzde 56 sosyal medyada tedirgin
Ankete katılanlar, sosyal medyada görünür olmayı tercih ediyorlar. Katılımcıların yüzde 86’sı gerçek ismiyle hesap açarken, takma isimle hesap açanların oranı yalnızca yüzde 2. Bu görünürlüğe rağmen, özgürce paylaşım yapabildiğini ifade edenlerin oranı yüzde 21,1’de kalıyor. ‘Bazen tedirgin olduğunu’ veya ‘Çekindiği için çoğunlukla gerçek fikrini paylaşamadığını’ ifade edenlerin oranı ise toplamda yüzde 56,7’yi buluyor. Katılımcıların yüzde 55’i ülke yaşamını ilgilendiren politik olaylarda sosyal medyada paylaşımda bulunurken, mensup olduğu toplumu ilgilendiren konu olduğunda bu oran yüzde 44’e düşüyor.
En çok Agos takip ediliyor
En çok takip edinilen haber kaynaklarında, ulusal yayınları geride bırakan Agos ve Şalom ön plana çıkıyor. Bunun yanı sıra, bu haber kaynaklarına yönelik aidiyet ve temsiliyet durumunu görebilmek için sunulan “Bu gazete ve dergiler beni yansıtıyor” önermesini doğru kabul edenlerin oranı, yüzde 28’de kalıyor. Önermeyi olumsuz karşılayanlar yüzde 10 iken, çekimser kalanların oranı yüzde 62.
