İran'da Mahsa Jina Amini'nin ölümü sonrasında ülke genelinde başlayan protestolar 3. haftaya girerken, ülkenin birçok üniversitesinde, tutuklanan öğrencilerin serbest bırakılması için eylemler yapıldı. Haber sitelerine göre dün gece son haftaların en büyük gösterileri gerçekleşti.
İslami Kuruluşlar Öğrenci Birliği’nin Telegram sayfası ve sosyal medyada yayınlanan görüntülere göre, İran'daki birçok üniversitede öğrencilerce boykot eylemleri yapıldı.
Görüntülerde aralarında Tahran’dakilerin de aralarında bulunduğu birçok üniversitede, göstericilerin, gözaltına alınan öğrencilere destek vermek ve serbest bırakılmalarını sağlamak için boykot eylemi yaptığı görüldü.
Güvenlik güçleri, yargının talimatıyla, protestolara katılan ve "kamu güvenliğini tehlikeye attığı” ileri sürülen göstericilere yönelik gözaltı ve tutuklama dalgası başlatmıştı.
Bu kapsamda ülke medyasına yansıyan haberlere göre, aralarında öğrenciler, ünlü isimler ve gazetecilerin de bulunduğu yaklaşık 2 bin kişinin gözaltına alındığı tahmin ediliyor.
Reuters, İran’ın Kürt illerinde çok sayıda iş yerinin kepenk kapatma eylemi yaptığını da aktardı.
Rûdaw haber sitesi 1 Ekim cumartesi gecesi son 15 günün en büyük protestolarının gerçekleştiğini yazdı.
Habere göre Kürt illerinden Meriwan, Mahabad, Sine, Degulan, Kirmanşan, Saqız, Bokan ile bir çok kentte gece boyunca protestolar devam etti.
Meriwan’da güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu bir gösterici yaşamını yitirdi.
Habere göre en kalabalık gösteri Mahabad’da düzenlendi. Katılımın yüksek olduğu gösteride, protestocular bir çok yerde İran güvenlik güçlerinin geri çekilmesini sağladı.
Af Örgütü'nden rapor
Tahran'da 13 Eylül'de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan Kürt toplumundan 22 yaşındaki Mahsa Jina Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmış durumda.
İran devlet televizyonu gösteriler sırasında aralarında güvenlik güçlerinin de olduğu 41 kişinin hayatını kaybettiğini duyurmuştu. Uluslararası Af Örgütüne göre ise gösterilerde 52 kişi can verdi.
Af Örgütü'ne göre İran yetkililerinin protestoları her ne pahasına olursa olsun sistematik olarak bastırmayı planladığını gösteren resmi belgeler de basına sızdı. Belgelerde, İran’ın en yüksek askeri organının, tüm eyaletlerde silahlı kuvvetlerin komutanlarına, i sokaklara çıkan protestocuların “acımasızca üzerine gitme” talimatı verdiği belirtiliyor.
Kuruluş, açıklamasında "Uluslararası Af Örgütü, Silahlı Kuvvetler Genel Merkezi’nin 21 Eylül 2022’de tüm eyaletlerdeki komutanlara “sorun çıkaranlara ve devrim karşıtlarına şiddetle karşı koyma” talimatı veren bir emirin yer aldığı, resmi bir belgenin sızan bir kopyasını elde etti. Aynı akşam ilerleyen saatlerde, ülke çapında öldürücü güç kullanımı arttı ve bir gecede onlarca erkek, kadın ve çocuk öldürüldü" dedi.
Ülkedeki Kürt insan hakları grupları ise ölü sayısının 80’in üzerinde olduğunu belirtiyor. İnsan hakları örgütleri Kürt illerinde en az 20 göstericinin öldürüldüğünü, 400'ün üzerinde yaralının olduğunu bildiriyor.
(Ajanslar, Uluslararası Af Örgütü, Euronews,Rûdaw)
