EMRE CAN DAĞLIOĞLU
Ermeni Soykırımı’nın 100. yılı, özel anma etkinliklerinin yanı sıra, bu yıla özel yayınları da beraberinde getirdi. Yayınevleri, şimdiye kadar çevrilmemiş olan önemli referans kitaplarını Türkçeye kazandırmanın yanı sıra, soykırımın tüm veçhelerini ele alan, oldukça detaylı özgün derlemelerle okuyucunun karşısına çıkıyor.
Kévorkian’ın kült kitabı
İletişim Yayınları, ilk olarak Fransız tarihçi Raymond Kévorkian’ın yıllar süren araştırmalara dayanan büyük eseri ‘Ermeni Soykırımı’nı yayımladı. Bu konuda yapılmış en kapsamlı araştırmalardan ve temel referanslarından birisi olan kitabı, Ayşen Taşkent Ekmekçi çevirdi. Ayrıca, İletişim Yayınları bünyesinde yayımlanan dört aylık akademik dergi Toplum ve Bilim’in Nisan ayında yayımlanacak olan sayısının dosya konusu da ‘Ermeni Soykırımı’ olacak.
Tarih Vakfı Yurt Yayınları, ilk olarak Ermeni Soykırımı’na ilişkin önemli bir hatıratı okurlara sunacak. Yaşar Tolga Cora’nın yayına hazırladığı ‘Harbiyeli Bir Osmanlı Ermenisi: Mülazım-ı Sani Sürmenyan’ın Savaş ve Tehcir Anıları’ kitabı, Erzincanlı teğmen Kalusd Sürmenyan’ın kendi ifadesiyle ‘ayrıcalıklı’ bir Ermeni olarak 1915 ve sonrasında yaşadıklarından ve nasıl hayatta kalmayı başardığını anlatıyor. Nisan ayında yayımlanacak olan Ümit Kurt ile Güney Çeğin’in derlediği ‘Kıyam ve Kıtâl: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Devletin İnşası ve Kolektif Şiddet’ kitabı da Ermeni Soykırımı’yla ilgili önemli makaleler içeriyor. Yayınevinin Mayıs’ta çıkacak olan bir diğer derleme kitabı ise Fikret Adanır ile Oktay Özel’in editörlüğünü üstlendikleri ‘1915: Siyaset, Tehcir ve Soykırım’. Kitap, Tanzimat’tan 1939’a kadar ‘Ermeni meselesi’nin çeşitli boyutlarına odaklanıyor. Ayrıca Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Fatma Müge Göçek, Ronald Grigor Suny ve Norman Naimark’ın derlediği ve 2011’de Oxford University Press tarafından yayımlanmış olan ‘Soykırım Meselesi’ kitabını Nisan’da okuyucuya sunacak. 2015’te yayınevi, Ryan Gingeras’ın ‘Dertli Sahiller: Şiddet, Etnisite ve Osmanlı’nın Sonu, 1912-1923’ ile Donald Bloxham’ın ‘Büyük Soykırım Oyunu: Emperyalizm, Milliyetçilik ve Osmanlı Ermenilerinin Yok Edilmesi’ kitaplarını da yayımlayacak.
Evrensel Basım Yayın, 1915’in 100. yılında, Aydın Çubukçu, Nevzat Onaran, C. Hakkı Zariç ve Onur Öztürk’ün derlediği ‘Utanç ve Onur: 1915–2015 Ermeni Soykırımı’nın 100. Yılı’ kitabını 17 Nisan’da yayımlayacak. Kitapta günlük hayattan ekonomiye, kalanlardan gidenlerin bıraktıklarına, kadın ve çocukların süreçten nasıl etkilendiğinden politik psikolojiye, sinemadan edebiyata, müzikten hukuksal sürece, sosyolojiden idamlara, mimariden mizaha geniş bir yelpazede sorunu tartışan kapsamlı bir içerik mevcut. Yayınevi, ayrıca Beyazıt Meydanı’nda idam edilen Paramaz ve yoldaşlarını anlatan 1921 yılında Ermenice yazılmış ‘20 Darağacı’ kitabını Aris Nalcı’nın çevirisiyle Haziran ayında yayımlayacak.
Suny’nin kitapları Aras’tan
Türkiye’nin ‘Ermeni edebiyatına açılan pencere’si Aras Yayıncılık, Nisan’da Norair Chahinian’ın ‘Boşluğun Gücü’ adlı fotoğraf albümünü okurla buluşturacak. Kitap, 21 Nisan’da Depo’da açılacak bir sergiyle tanıtılacak. Çanakkale Savaşı’na katılan Ermeni bir hekim subay olan Dr. Avedis Cebeciyan’ın 1914-1918 arasında Ermenice harfli Türkçe olarak tuttuğu günce de Aras Yayıncılık tarafından yayımlanacak. Ayrıca Ana Arzoumanian’ın ‘İnsan Deposu’, Yervant Odyan’ın ‘Lanetli Yıllar’, Şahan Şahnur’un ‘Şarkısız Ricat’, Antranik Dzarukyan’ın ‘Çocukluğunu Yaşamamış İnsanlar ve Bedros Donabedyan’ın ‘Acı Çekenlerin Sesi’ de yayımlanacak kitaplar listesinde. Tarihçi Ronald Grigor Suny’nin ‘Ararat’a Doğru Bakmak: Modern Tarihte Ermenistan’ ve ‘Ermeni Soykırımı’nın Tarihi’ kitapları da bu yıl Aras Yayıncılık etiketiyle raflardaki yerlerini alacaklar.
Balakian’ın ‘Yanan Fırat’ı
Ermeni Soykırımı üzerine yıllardır yaptığı yayınlarla tanınan Belge Yayınları, Nisan ayında ilk olarak Peter Balakian’ın ‘The Burning Tigris: The Armenian Genocide and America’s Response’ (Yanan Fırat: Ermeni Soykırımı ve Amerika’nın Tepkisi) isimli kitabının Türkçesini yayımlayacak. Jean V. Gureghian’ın ‘Ermenistan Tarihi’, Doğan Akhanlı’nın ‘Hatıralar Caddesi: Evrensel Yüzleşme Zorunluluğu’ ve Anahit Astoyan’ın ‘Osmanlı Ordusunda Ermeniler’ kitapları da bu yıl yayımlanacak kitaplar arasında yer alıyor. Belge Yayınları ayrıca Behlerian imzalı ‘Ermeni Ulusal Hareketi’ ve ‘Taşnak Partisi Tarihi’ kitaplarını okuyucuya sunacak. Edebiyat ve hatırat alanında ise, Muşeğ Galşoyan’ın ‘Vaad Edilmiş Gün’, Sarkis Seropyan’ın ‘Kardeş Masallar’ ve Hayr Simon Yeremyan’ın ‘İstanbul İzlenimleri’ kitapları yer alıyor. Yayınevinin konuyla ilgili yayın listesi, Vicken Cheterian’ın ‘Kafkasya’da Savaş ve Barış: Rusya’nın Sorunlu Hududu’, Khatchatur I. Pilikian’ın ‘Nazım Hikmet: Bir Türk Şairinin Ermeni Bağlantıları’ ile ‘Ermeniler ve Opera’ ve Anna Arslan’ın ‘Muş Kitabı’ kitaplarını da kapsıyor. A. Gesar imzalı ‘Antep’in Var Oluş Mücadelesi’ kitabının yanı sıra, Varoujean Poghosyan’ın derlediği belgelerden oluşan ‘1922 İzmir Felaketi’ ve ‘1920 Maraş Ermeni Katliamı’ kitapları da Belge Yayınları tarafından okuyucuya sunulacak.